İstanbul Konvensiyası
| Avropa Şurasının Qadınlara qarşı zorakılığın və məişət zorakılığının qarşısının alınması və onlara qarşı mübarizə haqqında Konvensiyası (2011) Müəllif: Avropa Şurası Tərcüməçilər: Əli Məlikov, Teymur Quliyev |
 Həmçinin baxın: Haqqında • Mənbə: Məlikov, Əli. "Avropa Şurasının Qadınlara qarşı zorakılığın və məişət zorakılığının qarşısının alınması və onlara qarşı mübarizə haqqında Konvensiyası". Aze Voice (az.). 2020-08-16. 2020-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-16.
|
Avropa Şurasına üzv dövlətlər və konvensiyanı imzalayan digər tərəflər,
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsinə dair Konvensiyası (ETS №5, 1950) və ona əlavə protokollar, Avropa Sosial Bəyannaməsi (Xartiyası) (ETS №35, 1961, 1996-cı ildə düzəliş edilmiş, ETS №133), İnsan alverinə qarşı Avropa Avropa Şurası Konvensiyası (CETS № 197, 2005) və Uşaqların Cinsi İstismardan və cinsi İstifadədən qorunması haqqında Avropa Şurası Konvensiyasını (CETS № 201, 2007) xatırlayaraq;
Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin Avropa Şurasına üzv dövlətlərə verdiyi aşağıdakı tövsiyələri nəzərə alaraq: Qadınların zorakılıqdan qorunmasına dair Rec (2002) 5 saylı Tövsiyə, Gender standartları və mexanizmlərinə dair CM / Rec (2007) 17 saylı Tövsiyəsi, qadın və kişi arasındakı münaqişələrin qarşısının alınması və sülhün bərqərar edilməsində rollarına dair CM / Rec (2010) 10 saylı müvafiq tövsiyə qərarları;
Qadınlara qarşı zorakılığa dair vacib standartlar qoyan Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin getdikcə genişlənən iş qanununa baxaraq;
Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt (1966), İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt (1966), Birləşmiş Millətlər Təşkilatının “Qadınlara qarşı zorakılığın bütün formalarının aradan qaldırılması haqqında” Konvensiyası ("CEDAW", 1979) və Könüllü Protokolu, həmçinin CEDAW Komitəsinin qadınlara qarşı zorakılıq haqqında 19 saylı Ümumi Tövsiyəsi, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Hüquqları Konvensiyası (1989) və Könüllü Protokolları (2000) və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Əlilləriyi olan şəxslərin Hüquqları Konvensiyasını (2006) nəzərə alaraq;
Xüsusilə Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Sazişini (2002) nəzərə alaraq;
Xüsusilə Müharibə dövründə mülki şəxslərin müdafiəsi üçün Cenevrə Konvensiyasını (IV) və Konvensiyanın I və II Əlavə Protokollarını və beynəlxalq insan hüquqlarının əsas prinsiplərini xatırlayaraq;
Qadınlara qarşı zorakılığın və ailə daxili zorakılığın bütün növünü pisləyərək;
Qadınlar və kişilər arasında de-jure və de-fakto bərabərliyə nail olmağın qadınlara qarşı zorakılığın qarşısının alınmasının əsas elementi olduğunu şüurlu şəkildə qəbul edərək;
Qadınlara qarşı zorakılığın kişi və qadın arasındakı tarixi bərabərsiz güc münasibətlərinin bir təzahürü olduğunu və bu qeyri-bərabər güc münasibətlərinin kişilərin qadınlardan üstün olmasına, qadınlara qarşı ayrıseçkiliyə və qadınların tam irəliləməsinin qarşısını almasına səbəb olduğunu qəbul edərək;
Qadınlara qarşı zorakılığın struktur xüsusiyyətinin cinsiyyətə əsaslandığını və qadınlara qarşı zorakılığın qadınların kişilərə nisbətən daha aşağı vəziyyətə düşdükləri ən vacib sosial mexanizmlərdən biri olduğunu qəbul edərək;
Qadın və qızların məişət zorakılığı, cinsi təcavüz, təcavüz, məcburi evlilik, qadın və qızların insan hüquqlarının ciddi pozuntusunu təşkil edən və qadın və kişilər arasında bərabərliyin əldə olunmasına əngəl olan "şərəf" adı verilən cinayətlər və qadın cinsiyyət orqanlarının zədələnməsi kimi ciddi şiddət hallarına tez-tez məruz qalmağını çox narahatlıqla şüurlu şəkildə qəbul edərək;
Mülki insanlara və xüsusən qadınlara təsir edən silahlı münaqişələrdə, insanlara qarşı geniş yayılmış və ya sistemli təcavüz və cinsi zorakılıq şəklində davam edən insan haqları pozuntularının mövcudluğunu və həm münaqişə zamanı, həm də sonrakı dövrdə gender əsaslı zorakılığın artması potensialının olmasını qəbul etmək;
Qadınların və gənc qızların kişilərə nisbətən gender əsaslı zorakılıq riskinə daha çox məruz qaldıqlarını və kişilərin məişət zorakılığının qurbanı ola biləcəyini qəbul edərək;
Uşaqların məişət zorakılığının, o cümlədən məişət zorakılığının şahidləri olduğunu qəbul edərək;
Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığından azad olunmuş bir Avropa yaratmağı qarşıya məqsəd qoyaraq,
Aşağıdakılar barədə razılığa gəlmişlər:
I Fəsil — Məqsədlər, təriflər, bərabərlik və ayrıseçkiliyə yol verilməməsi, ümumi öhdəliklər
[redaktə]Maddə 1: Müqavilənin məqsədləri
[redaktə]f1. Bu müqavilənin məqsədləri aşağıdakılardır: a) qadınları hər cür zorakılıqdan qorumaq və qadınlara qarşı zorakılığın və məişət zorakılığının qarşısını almaq, mühakimə etmək və aradan qaldırmaq; b) qadın və kişilər arasında ayrı-seçkiliyin bütün formalarının aradan qaldırılmasına və qadınlara səlahiyyət verilməsi daxil olmaqla, kişilər və qadınlar arasında əhəmiyyətli bərabərliyi təşviq etmək; c) qadınlara qarşı və məişət zorakılığının bütün qurbanlarını qorumaq və onlara kömək etmək üçün hərtərəfli bir çərçivə, siyasət və tədbirlər hazırlamaq; d) qadınlara qarşı zorakılığın və məişət zorakılığının aradan qaldırılması məqsədi ilə beynəlxalq əməkdaşlığı təşviq etmək; e) Qadınlara qarşı zorakılığın və məişət zorakılığının aradan qaldırılmasına vahid yanaşma qəbul etmək üçün təşkilatlara və hüquq-mühafizə orqanlarına bir-biri ilə səmərəli əməkdaşlıq etmək üçün dəstək və yardım göstərmək. f2. Tərəflərin bu Konvensiyanın müddəalarını səmərəli şəkildə həyata keçirmələrini təmin etmək üçün bu Konvensiyada xüsusi monitorinq mexanizmi yaradılmışdır.
Maddə 2: Sazişin əhatə dairəsi
[redaktə]f1. Bu Konvensiya qadınlara qeyri-mütənasib təsir göstərən, məişət zorakılığı da daxil olmaqla qadınlara qarşı zorakılığın bütün formalarına şamil ediləcəkdir. f2. Tərəflərə bu Konvensiyanı məişət zorakılığının bütün qurbanlarına tətbiq etmək tövsiyə olunur. Tərəflər bu Konvensiyanın müddəalarını həyata keçirərkən gender əsaslı zorakılıq qurbanı qadınlara xüsusi diqqət yetirəcəklər. f3. Bu Konvensiya sülh dövründə və silahlı münaqişə vəziyyətində tətbiq ediləcəkdir.
Maddə 3: Təriflər
[redaktə]f1. Bu Konvensiyanın məqsədləri üçün: a.) "qadına qarşı zorakılıq", insan hüquqlarının pozulması və qadınlara qarşı ayrıseçkilik kimi başa düşülməlidir və bu termin qadınlara qarşı fiziki zorakılığa, o cümlədən bu cür hərəkətlərə yol vermə təhdidləri, məcburiyyət və ya ictimai və ya şəxsi həyatda baş verən azadlığa təsadüfi məhdudiyyətlər aiddir. cinsi, psixoloji və ya iqtisadi zərər və iztirabla nəticələnən bütün gender əsaslı zorakılıq hərəkətləri kimi başa düşüləcəkdir; b) "məişət zorakılığı" dedikdə, ailə və ya ailə birliyi daxilində ya da indiki və ya əvvəlki həyat yoldaşları və ya günahkarla birlikdə yaşayan şəxslər, eyni yaşayış yerini qurbanla bölüşüb-bölmədikləri və ya əvvəllər bölüşdükləri arasında baş verən fiziki, cinsi, psixoloji mənaları ifadə edilir. və ya iqtisadi zorakılıq aktları kimi başa düşüləcəkdir; c) "gender" hər hansı bir cəmiyyətin qadın və kişi üçün uyğun hesab etdiyi ictimai qurulmuş rol, davranış, fəaliyyət və xüsusiyyətlər kimi başa düşüləcəkdir; d) "qadına qarşı gender əsaslı zorakılıq" qadın olduğuna görə baş verən və ya qadınlara qeyri-mütənasib təsir edən qadına qarşı zorakılıq kimi başa düşüləcəkdir; e) "qurban" dedikdə a və b bəndlərində göstərilən davranışa məruz qalan hər hansı bir şəxs başa düşüləcəkdir; f) "qadın" termini 18 yaşdan kiçik qızları əhatə edir.
Maddə 4: Əsas hüquqlar, bərabərlik və ayrıseçkilik
[redaktə]f1. Tərəflər hər kəsin, xüsusən qadınların ictimai və özəl sferada zorakılıqdan azad yaşamaq hüquqlarını təşviq etmək və qorumaq üçün lazımi qanunvericilik və digər tədbirlər görülməlidir. f2. Tərəflər qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün növlərini pisləyir və ayrı-seçkiliyin qarşısını almaq üçün zəruri qanunvericilik və digər tədbirləri görür, o cümlədən: - qadın və kişi arasındakı bərabərlik prinsipini milli konstitusiyalarına və ya digər müvafiq qanunvericiliyə daxil etmək və bu prinsipin praktikada tətbiq olunmasını təmin etmək; - qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyi, o cümlədən zəruri hallarda sanksiya tətbiq etməklə qadağan etmək; - qadınlara qarşı ayrıseçkilik yaradan qanun və təcrübələri ləğv etmək. f3. Tərəflər bu Konvensiyanın müddəalarını, xüsusilə qurbanların hüquqlarını cinsinə, cinsinə, irqinə, rənginə, dilinə, dinə, siyasi və ya digər fikirlərə görə, milli və ya sosial mənşəli, milli azlıqlarla birləşməsinə, əmlakına, doğuşuna, cinsi oriyentasiyasına və s. Onlar gender şəxsiyyəti, sağlamlıq vəziyyəti, əlillik, ailə vəziyyəti, immiqrant və ya qaçqın statusu və ya hər hansı digər status kimi hər hansı bir əsasda ayrı-seçkilik olmadan tətbiq olunmasını təmin etməlidirlər. f4. Qadınları gender əsaslı zorakılıqdan qorumaq üçün zəruri olan xüsusi tədbirlər bu Konvensiyanın müddəalarına görə ayrı-seçkilik hesab edilmir.
Maddə 5: Dövlətin vəzifələri və ciddi araşdırma və araşdırma
[redaktə]f1. Tərəflər qadınlara qarşı hər hansı bir zorakılıq hərəkətlərindən çəkinməli və dövlət adından, vəzifəli şəxslərdən, orqanlardan, qurumlardan və dövlət adından çıxış edən digər şəxslərdən bu öhdəliyə uyğun hərəkət etmələrini təmin etməlidirlər. f2. Tərəflər qeyri-dövlət iştirakçıları tərəfindən bu Konvensiya çərçivəsində zorakılıq aktlarının qarşısının alınması, araşdırılması, cəzalandırılması və mükafatlandırılması üçün ən çox diqqət və qayğının həyata keçirilməsi üçün zəruri qanunvericilik və digər tədbirlər görülməlidir.
Maddə 6: Gender məsələlərində həssaslıq tələb edən siyasətlər
[redaktə]Tərəflər bu Konvensiyanın həyata keçirilməsinə və onun müddəalarının təsirinin qiymətləndirilməsinə gender perspektivi əlavə edəcək və qadınlar və kişilər arasında bərabərlik və qadınların səlahiyyətlərinin artırılması siyasətini təşviq və effektiv həyata keçirəcəklər.
II Fəsil — Vahid siyasət və məlumat toplama
[redaktə]Maddə 7: Hərtərəfli və əlaqələndirilmiş siyasət
[redaktə]f1. Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi bütün zorakılıqların qarşısının alınması və onlara qarşı mübarizə və qadınlara qarşı zorakılığa vahid cavab verilməsini təmin etmək üçün dövlət daxilində təsirli, hərtərəfli və əlaqələndirilmiş siyasətin qəbul edilməsi və həyata keçirilməsi üçün zəruri qanunvericilik və digər tədbirlər görüləcəkdir. f2. Tərəflər bütün müvafiq bölmələr, qurumlar və təşkilatlar arasında səmərəli əməkdaşlığı təmin etməklə və 1-ci bənddə göstərilən siyasətlər vasitəsilə zərərçəkmiş şəxsin hüquqlarının bütün tədbirlərin mərkəzində olmasını təmin ediiləcəkdir. f3. Bu müqavilə əsasında görülən tədbirlərə hökumət təşkilatları, milli, regional və yerli parlamentlər və idarələr, milli insan hüquqları instutları və qeyri-hökumət təşkilatları kimi bütün müvafiq tərəflər cəlb ediləcəkdir.
Maddə 8: Maliyyə resursları
[redaktə]Tərəflər bu Konvensiyada, o cümlədən qeyri-dövlət iştirakçıları və vətəndaş cəmiyyəti tərəfindən şiddətlənmənin qarşısının alınması və qarşısı alınması üçün vahid siyasət, tədbir və proqramların adekvat şəkildə həyata keçirilməsi üçün müvafiq maliyyə və insan resursları ayıracaqdır.
Maddə 9: Qeyri-hökümət təşkilatları və vətəndaş cəmiyyəti
[redaktə]Tərəflər bütün səviyyələrdə qadınlara qarşı zorakılıqla mübarizədə fəal rol oynayan qeyri-hökumət təşkilatlarının işlərini təqdir edəcək və həvəsləndirəcək və dəstəkləyəcək və bu təşkilatlarla səmərəli əməkdaşlıq quracaqlar.
Maddə 10: Koordinasiya orqanı
[redaktə]f1. Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi bütün zorakılıqların qarşısının alınması və onlarla mübarizə üçün siyasət və tədbirlərin əlaqələndirilməsi, həyata keçirilməsi, monitorinqi və qiymətləndirilməsi üçün cavabdeh olan bir və ya bir neçə qurum təyin edir və ya yaradırlar. Bu qurumlar 11-ci maddədə göstərildiyi kimi məlumatların toplanmasını əlaqələndirəcək, məlumatları təhlil edəcək və nəticələri paylayacaqlar. f2. Tərəflər bu paraqrafa uyğun olaraq müəyyən edilmiş və ya təsis edilmiş qurumların VIII fəslə uyğun olaraq görülən tədbirlərin ümumi mahiyyəti barədə məlumatlandırılmasını təmin edəcəklər. f3. Tərəflər bu paraqrafa uyğun olaraq müəyyən edilmiş və ya qurulan qurumların digər tərəflərin orqanı daxilində qarşı tərəf qurumları ilə birbaşa əlaqə və əlaqələr qurma imkanlarına sahib olmasını təmin edəcəklərlər.
Maddə 11: Məlumat toplama və tədqiqat
[redaktə]f1. Bu Konvensiyanın həyata keçirilməsi məqsədi ilə Tərəflər: a) Müntəzəm olaraq, bu Konvensiyanın əhatə etdiyi bütün zorakılıq növləri haqqında statistik məlumatlar toplamaq; b) Bu Konvensiyada əhatə olunan bütün zorakılıqların kök səbəblərini və nəticələrini, zorakılıq hadisələrini, cəza dərəcələrini, habelə bu Konvensiyanı həyata keçirmək üçün görülən tədbirlərin səmərəliliyini araşdırmaq üçün bu hadisələrə dair araşdırmalara dəstək veriləcəkdir. f2. Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi hər hansı bir zorakılığın yayılması və meyllərini qiymətləndirmək üçün mütəmadi olaraq ictimai sorğular keçirməyə çalışacaqlar. f3. Tərəflər beynəlxalq əməkdaşlığı aktivləşdirmək və bu sahədə beynəlxalq standartların bərqərar olmasını təmin etmək məqsədilə bu paraqrafa uyğun olaraq toplanmış məlumatları bu Konvensiyanın 66-cı maddəsində göstərilən mütəxəssislər qrupuna təqdim edəcəklər. f4. Tərəflər bu paraqrafa uyğun olaraq toplanmış məlumatların ictimaiyyətə açıq olmasını təmin edirlər.
III Fəsil – Önləyici tədbirlər
[redaktə]Maddə 12: Ümumi öhdəliklər
[redaktə]f1. Tərəflər qadınların və kişilərin qadın və kişilərin aşağı və ya sosial stereotipli rollarını inanclarına əsaslanan xurafat, adət, ənənə və digər təcrübələrin aradan qaldırılması üçün qadın və kişilərin davranışlarının sosial və mədəni formalarının dəyişdirilməsinə kömək etmək üçün tədbirlər görürlər. f2. Tərəflər hər hansı bir fiziki və ya hüquqi şəxsin bu Konvensiyaya daxil olan hər hansı bir zorakılıq hərəkətinin qarşısını almaq üçün zəruri qanunvericilik və digər tədbirlər görür. f3. Bu fəslə uyğun olaraq görülən bütün tədbirlər ilə müəyyən şərtlər səbəbindən həssas olan insanların ehtiyacları nəzərə alınacaq və təmin olunmağa çalışılacaq və qurbanların insan hüquqları bütün tədbirlərin mərkəzində olacaqdır. f4. Tərəflər cəmiyyətin bütün üzvlərini, xüsusilə gəncləri və kişiləri bu Konvensiyanın əhatə etdiyi bütün zorakılıqların qarşısının alınmasına fəal töhfə verməyə təşviq etmək üçün lazımi tədbirlər görürlər. f5. Tərəflər mədəniyyət, adət, din, adət və ya "şərəf" kimi anlayışların bu Konvensiyanın əhatə etdiyi hər hansı bir zorakılıq aktı üçün əsas kimi istifadə edilməməsini təmin edirlər. f6. Tərəflər qadınların səlahiyyətlərinin artırılması üçün proqramlar və fəaliyyətlərin genişləndirilməsi üçün lazımi tədbirlər görəcəklər.
Maddə 13: Maarifləndirmə
[redaktə]f1. Tərəflər lazım olduqda, milli insan hüquqları institutları və bərabərhüquqlu təşkilatlar, qeyri-hökumət təşkilatları və xüsusilə Mütəmadi olaraq və bütün səviyyələrdə, o cümlədən qadın təşkilatları ilə əməkdaşlıq çərçivəsində maarifləndirmə kampaniyaları və proqramlarını təşviq edin və ya həyata keçirin. f2. Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi zorakılıq aktlarının qarşısının alınması üçün mövcud tədbirlər barədə ictimaiyyət arasında geniş məlumat yayılmasını təmin edəcəkdir.
Maddə 14: Təhsil
[redaktə]f1. Lazım gələrsə, tərəflər təhsilin bütün səviyyələrində rəsmi tədris planını, sosial stereotiplərdən azad gender rollarını, qarşılıqlı hörməti, şəxsi münasibətlərdəki münaqişələrin zorakılıqla həll edilməməsini, qadınlara qarşı gender zorakılığının və şəxsiyyət bütövlüyünə hörmətin, Tədris qabiliyyətlərinə uyğun bir şəkildə daxil edilməsi üçün lazımi tədbirləri görəcəklər. f2. Tərəflər 1-ci bənddə göstərilən prinsiplərin qeyri-rəsmi təhsildə, həmçinin idman, mədəniyyət və əyləncə obyektlərində və mediada yayılması üçün lazımi tədbirlər görürlər.
Maddə 15: Peşəkar kadrların hazırlanması
[redaktə]f1. Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi bütün zorakılıqların qurbanları və ya törədiciləri ilə işləyən müvafiq peşəkar işçilərin bu cür zorakılığın qarşısının alınması və aşkar edilməsi, qadın və kişilərin bərabərliyi, qurbanların ehtiyacları və hüquqları, habelə ikincil qurbanların qarşısının alınması sahəsində müvafiq təlim keçmələrini təmin edirlər; bu təhsili gücləndirəcəklər. f2. Tərəflər 1-ci bənddə göstərilən təlimin müxtəlif qurumlara göndərildiyi zaman bu Konvensiyanın əhatə etdiyi zorakılıq hallarına hərtərəfli və lazımi şəkildə baxılmasını təmin etmək üçün bir çox qurum və təşkilatlar arasında əlaqələndirilmiş əməkdaşlıq daxilində təlim keçməsini təşviq edirlər. Maddə 16: Profilaktik müdaxilə və müalicə proqramları
f1. Tərəflər gələcək zorakılığın qarşısını almaq və zorakı davranış qaydalarını dəyişdirmək üçün məişət zorakılığına cəhd edənlər üçün fərdi münasibətlərdə zorakı olmayan davranışları öyrətmək üçün təlim proqramlarının qurulmasına və ya dəstəklənməsinə imkan yaratmaq üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür. f2. Tərəflər, xüsusən də cinsi cinayətkarlar tərəfindən residivizmin qarşısının alınmasına yönəlmiş təlim proqramlarının qurulması və ya dəstəklənməsi üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür. f3. 1-ci və 2-ci bəndlərdə göstərilən tədbirləri həyata keçirərkən Tərəflər qurbanların insan hüquqlarının təhlükəsizliyinin və təbliğinin böyük narahatlıq doğurduğunu və lazım olduqda bu proqramların qurbanlara xüsusi dəstək xidmətləri ilə sıx əlaqədə qurulduğunu və həyata keçirilməsini təmin edirlər.
Maddə 17: Özəl sektor və medianın iştirakı
[redaktə]f1. Tərəflər özəl sektoru, informasiya və rabitə texnologiyaları sektorunu və medianı bu sektorların ifadə azadlığına və müstəqilliyinə hörmətlə yanaşaraq qadınlara qarşı zorakılığın qarşısının alınmasına və qadın ləyaqətinə hörmətin artırılmasına yönəlmiş siyasətin hazırlanmasında və həyata keçirilməsində özünü tənzimləyicinormalar yaratmağa həvəsləndirməlidir. f2. Tərəflər, özəl sektor iştirakçıları ilə əməkdaşlıqda uşaqlar, valideynlər və tədris sahəsində çalışanlar arasında zərərli ola biləcək cinsi və ya zorakı tərkibli alçaldıcı məzmuna çıxış təmin edən məlumat və kommunikasiya mühiti ilə necə davranmaq bağlı vərdişlər yaratmalı və təşviq etməlidir.
IV Fəsil — Müdafiə və dəstək
[redaktə]Maddə 18: Ümumi öhdəliklər
[redaktə]f1. Tərəflər bütün qurbanları gələcək zorakılıq aktlarından qorumaq üçün zəruri qanunvericilik və digər tədbirlər görülməlidir. f2. Tərəflər məhkəmə, prokurorluq orqanları, hüquq-mühafizə orqanları, yerli və regional hakimiyyət orqanları, o cümlədən qeyri-hökumət təşkilatları və digər müvafiq təşkilat və qurumlar da daxil olmaqla müvafiq dövlət strukturları arasında bu Konvensiyada nəzərdə tutulmuş, o cümlədən Konvensiyanın 20 və 22-ci Maddələrində verilmiş ümumi və xüsusi yardım xidmətlərinə istinad etməklə bütün zorakılıq formalarının qurbanlarının və şahidlərinin müdafiəsi və onlara yardım göstərilməsi sahəsində səmərəli əməkdaşlıq üçün müvafiq mexanizmlərin olmasını təmin etmək məqsədilə beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq lazımı hüquqi və ya digər tədbirlər görməlidirlər. f3. Tərəflər bu bölməyə uyğun olaraq görülən tədbirlərdən: - qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığı gender əsaslı bir anlayışa əsaslanmalı və insan hüquqlarına və zərər çəkmiş şəxsin təhlükəsizliyinə diqqət yetirilməlidir; - qurbanlar, qurbanlar və uşaqlar arasındakı münasibətləri və bu amillərin daha geniş sosial mühitini nəzərə alan vahid bir yanaşmaya əsaslanmaq; - ikincil zərər görməməyi hədəfləmək; - zorakılıq qurbanları olan qadınlara və iqtisadi müstəqilliklərini artırmaq məqsədi; - müxtəlif mühafizə və dəstək sistemlərinin eyni binalarda yerləşməsinə imkan vermək; - məssas insanların, o cümlədən uşaq qurbanlarının xüsusi ehtiyaclarını ödəmələrini və bu imkanların zərərçəkənlər üçün əlçatan olmasını təmin edin. f4. Bu xidmətlər, zərərçəkmiş şəxsin şikayət verməsi və ya ifadə verməməsindən asılı olmayaraq göstəriləcəkdir. f5. Tərəflər, beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq, öz vətəndaşlarına və konsulluq qorunmasına və ya digər qorunma və ya dəstəklənmə hüququna sahib olan digər insanlara bu xidmətlərin göstərilməsi üçün müvafiq tədbirlər görürlər.
Maddə 19: Məlumat
[redaktə]Tərəflər zərərçəkənlərin mövcud dəstək xidmətləri və hüquqi tədbirlər barədə başa düşdükləri dillə adekvat və vaxtında məlumat almasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər.
Maddə 20: Ümumi yardım xidmətləri
[redaktə]f1. Tərəflər qurbanların zorakılıq aktlarından sonra onların sağalmasına kömək edəcək xidmətlərdən istifadə etmələrini təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər. Bu tədbirlərə zəruri hallarda hüquqi və psixoloji məsləhət xidmətləri, maddi yardım, mənzil, təhsil, təlim və məşğulluq yardımı daxildir. f2. Tərəflər qurbanların səhiyyə və sosial xidmətlərdən istifadə imkanlarını, bu xidmətlərin kifayət qədər mənbələrə malik olmasını və xidmət göstərmək üçün peşəkar heyətin köməklik göstərmələrini və müvafiq xidmət bölmələrinə göndərilməsini təmin etmək üçün qanunvericilik və digər tədbirlər görürlər.
Maddə 21: Fərdi / kollektiv şikayətlərdə göstəriləcək yardım
[redaktə]Tərəflər zərərçəkənlərin müvafiq regional və beynəlxalq fərdi / kollektiv şikayət mexanizmləri barədə məlumatlandırılmasını və bu mexanizmlərdən istifadə etmələrini təmin edirlər. Tərəflər belə şikayətlər verilərkən zərərçəkənlərə cavablı və məlumatlı yardım göstərilməsini dəstəkləyir və təşviq edirlər.
Maddə 22: Ekspert dəstəyi xidmətləri
[redaktə]f1. Tərəflər, bu Konvensiya çərçivəsində, adekvat coğrafi bölgü çərçivəsində zorakılıq qurbanlarına təcili və uzunmüddətli ekspert dəstəyi xidmətləri göstərmək üçün lazımi qanunvericilik və digər tədbirlər görür və bununla əlaqədar lazımi tənzimləmələri həyata keçirirlər. f2. Tərəflər zorakılıq qurbanı olan bütün qadınlara və uşaqlarına ekspertiza tələb edən və bu istiqamətdə lazımi tədbirlər görən qadınlara dəstək xidmətləri göstərəcəkdir.
Maddə 23: Sığınacaqlar
[redaktə]Tərəflər zərərçəkənlərin və xüsusən qadınların və uşaqların təhlükəsiz qalması, uyğun, kifayət qədər asan əldə edilə bilən sığınacaq yerlərinin yaradılması və onlara fəal şəkildə kömək etmək üçün zəruri qanunvericilik və digər tədbirləri görüıməlidir.
Maddə 24: Telefon yardım xətləri
[redaktə]Tərəflər, bu Konvensiyanın əhatə etdiyi hər hansı bir zorakılıqla əlaqədar olaraq, zəng edənlərin şəxsiyyətinin gizlədilməsi və ya şəxsiyyətinin açıqlanmaması baxımından 24/7 işləyən pulsuz telefon xətlərinin yaradılması üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir.
Maddə 25: Cinsi zorakılıq qurbanlarına dəstək
[redaktə]Tərəflər zərərçəkənlər üçün tibbi və məhkəmə tibbi müayinələri, travma dəstəyi və məsləhət xidmətləri göstərmək üçün müvafiq, adekvat və asanlıqla əldə edilən təcavüzlə əlaqəli böhran mərkəzlərinin və ya cinsi zorakılıq mərkəzlərinin yaradılması üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir.
Maddə 26: Uşaq şahidlərinin qorunması və dəstəklənməsi
[redaktə]f1. Qurbanlara müdafiə və dəstək xidmətləri təqdim edərkən Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi bütün zorakılıqların uşaq şahidlərinin hüquq və ehtiyaclarını düzgün şəkildə nəzərə almaq üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər. f2. Bu maddəyə əsasən həyata keçiriləcək tədbirlərə bu Konvensiya çərçivəsində hər cür zorakılığın uşaq şahidləri üçün yaşa uyğun psixososial məsləhət xidmətləri daxil ediləcək və bu tədbirlərlə uşağın ən yaxşı maraqlarına lazımi diqqət yetiriləcəkdir.
Maddə 27: Məlumatlandırma
[redaktə]Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi zorakılıq hadisələrinin şahidi və ya törətmişlər və ya olduqla bunun edilə biləcəyinə inanmaq üçün ağlabatan əsasları olan şəxsləri həvəsləndirmək üçün lazımi tədbirləri görmək, səlahiyyətli orqanlara məlumat vermək.
Maddə 28: Mütəxəsislər tərəfindən məlumatlandırma
[redaktə]Tərəflər, səlahiyyətli orqanlara və ya səlahiyyətlilərə, bəzi peşələrə dair daxili qanunla müəyyən edilmiş məxfilik prinsipinin tətbiq edildiyini və bu peşə sahibinin bu Konvensiyanın əhatə etdiyi ciddi zorakılıq aktı törətmək üçün ağlabatan səbəb olduqda sonrakı ciddi zorakılıq aktlarının törədilə biləcəyi barədə məlumat verəcəklər. Hesabatlarının verilməsinə maneə yaratmaması üçün lazımi tədbirlər görəcəklər.
V fəsil – Maddi hüquq
[redaktə]Maddə 29: Məhkəmə prosesləri və müdafiə vasitələri
[redaktə]f1. Tərəflər qurbanın təcavüzkarın əleyhinə adekvat qanuni müdafiə tədbirlərinin görülməsini təmin etmək üçün qanuni və ya digər tədbirlər görürlər. f2. Tərəflər öz səlahiyyətləri və səlahiyyətləri daxilində zəruri qabaqlayıcı və ya qoruyucu tədbirlər görməyən dövlət orqanlarına qarşı beynəlxalq hüququn ümumi prinsiplərinə uyğun olaraq zərərçəkmişlərə adekvat hüquqi müdafiə vasitələri ilə təmin edilməsi üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər.
Maddə 30: Kompensasiya
[redaktə]f1. Tərəflər zərərçəkmişlərin bu Konvensiyada göstərilən hər hansı bir cinayətə görə günahkarlardan kompensasiya tələb etmək hüququnun təmin edilməsi üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər. f2. Zərərin törədicinin, sığorta şirkətinin və ya dövlətin verdiyi sağlamlıq və sosial sığorta müddəaları ilə əhatə olunmadıqda, ciddi bədən xəsarəti alan və ya sağlamlığının pozulmasına səbəb olanlara müvafiq kompensasiya veriləcəkdir. Bu, Tərəflərin, zərər çəkmiş şəxsin təhlükəsizliyinə lazımi diqqət yetirildiyi təqdirdə, kompensasiyanın günahkar tərəfindən verilən məbləğə endirilməsini tələb etməsini maneə törətmir. f3. 2-ci paraqrafa uyğun olaraq görüləcək tədbirlər kompensasiyanın məqbul müddətdə verilməsini təmin etməlidir.
Maddə 31: Qəyyumluq, ziyarət hüquqları və təhlükəsizlik
[redaktə]f1. Tərəflər uşaqların qəyyumluq və ziyarət hüquqlarının müəyyənləşdirilməsində bu Konvensiyanın əhatə etdiyi zorakılıq aktlarının nəzərə alınmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər. f2. Tərəflər hər hansı bir ziyarət hüquqlarının və ya qəyyumluq hüquqlarının həyata keçirilməsinin qurban və ya uşaqların hüquqlarına və təhlükəsizliyinə təhlükə yaratmaması üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür.
Maddə 32: Məcburi nikahların hüquqi nəticələri
[redaktə]Tərəflər zərərçəkmişə lazımsız maddi və ya inzibati yük qoymadan məcburi nigahların ləğv edilməsini və ya ləğv edilməsini təmin etmək üçün qanunvericilik və ya digər tədbirlər görüləcəkdir.
Maddə 33: Psixoloji zorakılıq
[redaktə]Tərəflər məcburiyyət və ya təhdid yolu ilə bir insanın psixoloji bütövlüyünə ciddi zərər vurma cəhdlərinin cəzalandırılmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür.
Maddə 34: Zorakılıq məqsədli izləmə
[redaktə]Tərəflər, başqa bir şəxsə qarşı dəfələrlə təhdid edilən hərəkətlərin cəzalandırılmasını təmin etmək üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür, bu da şəxsin özünü təhlükəsiz hiss etməsinə mane olacaq şəkildə qorxudacaqdır.
Maddə 35: Fiziki zorakılıq
[redaktə]Tərəflər digər şəxsə qarşı qəsdən fiziki zorakılıq hərəkətlərinin cəzalandırılmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir.
Maddə 36: Zorlama da daxil olmaqla cinsi zorakılıq
[redaktə]f1. Tərəflər aşağıdakı qəsdən hərəkətlərin cəzalandırılmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər: a) bədəninin hər hansı bir hissəsini və ya obyektini istifadə etmədən, onların razılığı olmadan başqa bir şəxslə cinsi, vaginal, anal və ya ağızdan bir nüfuz etmək; b) bir şəxslə onun razılığı olmadan digər cinsi xarakterli hərəkətlər etmək; c) başqasının üçüncü şəxslə razılığı olmadan cinsi əlaqəyə girməsinə səbəb olması. f2. İndiki şərtlər kontekstində qiymətləndirilmək üçün, insanın iradəsi nəticəsində könüllü olaraq razılıq verilməlidir. f3. Tərəflər, 1-ci bənddə göstərilən müddəaların, keçmiş və ya hazırkı ər-arvadlara və ya birlikdə yaşayan fərdi şəxslərə qarşı daxili qanunlarda qəbul edilmiş hərəkətlərə şamil edilməsini təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər.
Maddə 37: Məcburi nikahlar
[redaktə]f1. Tərəflər yetkin və ya uşağın qəsdən nikaha məcbur edilməsinin cəzalandırılmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər. f2. Tərəflər yetkinlik yaşına çatmış şəxsi və ya uşağı nikaha daxil olmağa məcbur etmək məqsədilə qəsdən aldadaraq yaşadığı ölkənin ərazisindən çıxarıb Tərəf və ya Dövlətin ərazisinə gətirmənin cinayət olduğunu təmin etmək üçün zəruri hüquqi və ya digər tədbirlər görməlidirlər. Maddə 38: Qadın sünnəti
Tərəflər aşağıdakı qəsdən törədilmiş əməllərin cəzalandırılmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər: a) labia majora, labia minora və ya klitorisin hamısını kəsmək, labia majora kənarlarına qoşulmaq və ya başqa bir kəsməyə tabe etmək; b) qadının a yarımbəndində göstərilən əməllərdən birini etməyə məcbur edilməsi və ya qadının bu əməlləri etməsi; c) a yarımbəndində göstərilən hərəkətlərdən hər hansı birinə qız uşağını həvəsləndirmək, zorla tabe etmək və ya şəxsən onları həyata keçirmək.
Maddə 39: Məcburi abort və qısırlaşdırma
[redaktə]Tərəflər aşağıdakı qəsdən hərəkətlərin cəzalandırılmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər: a) qadına əvvəlcədən məlumatlandırılmış razılığı olmadan abort etdirmək; b) qadının əvvəlcədən məlumatlandırılmış razılığı olmadan və qadının bu prosedurun mahiyyətini başa düşmədən təbii reproduktiv qabiliyyətinə son qoymaq məqsədi ilə bir əməliyyat keçirmək.
Maddə 40: Cinsi qısnama
[redaktə]Tərəflər hər hansı bir şəxsin ləyaqətini alçaltmaq məqsədi və ya təsiri ilə, xüsusilə qorxuducu, düşməncə, alçaldıcı, təhqiredici və ya xoşagəlməz mühit yaradarkən istənilən cinsi xarakterli sözlü, sözsüz və ya fiziki davranış formasına cinayət və ya digər hüquqi cəzanın tətbiq edilməsini təmin etmək üçün lazımı hüquqi və ya digər tədbirlər görməlidirlər.
Maddə 41: Köməklik etmək və ya əlbir olmaq və buna cəhd etmək
[redaktə]f1. Tərəflər bu cinayətlərin qəsdən törədildikdə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi üçün bu Konvensiyanın 33,34,35,36,37,38.a və 39-cu maddələrində göstərilən cinayətlərə kömək etmək və onları aradan qaldırmaq üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər. f2. Tərəflər bilərəkdən törədildikdə, bu Konvensiyanın 35,36,37,38.a və 39-cu maddələrində göstərilən cinayətlərə cəhdlərin cəzalandırılması üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər.
Maddə 42: "Namus" naminə edilən cinayətlər də daxil olmaqla, törədilən cinayətlərində bəraət alınmasının rədd edilməsi
[redaktə]f1. Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə dairəsinə daxil olan hər hansı zorakılıq aktının törədilməsindən sonra başladılan cinayət araşdırmasında mədəniyyət, adət, din, ənənə və ya “namus” kimi anlayışların bu cür əməllərin törədilməsi üçün bəraət təşkil etməməsini təmin edəcək zəruri hüquqi və ya digər tədbirlər görməlidirlər. Buraya, xüsusilə də qurbanın müvafiq davranışının mədəni, dini, sosial və ya ənənəvi norma və ya adətləri pozması ilə bağlı iddialar daxildir. f2. Tərəflər hər hansı bir uşağın bir şəxs tərəfindən 1-ci bənddə istinad edilmiş əməllərdən hər hansı birini törətməyə təhrik edilməsinin bu şəxsin törədilmiş əməllərə görə cinayət məsuliyyətini azaltmamasını təmin etmək üçün lazımı hüquqi və digər tədbirlər görməlidirlər.
Maddə 43: Cinayət əməllərinin həyata keçirilməsi
[redaktə]Bu Konvensiyaya əsasən cinayətlər zərərçəkmiş və günahkar arasındakı münasibətlərin xüsusiyyətindən asılı olmayaraq tətbiq olunmalıdır.
Maddə 44: Yurisdiksiya
[redaktə]f1. Tərəflər, cinayət aşağıdakı hallarda baş verərsə, bu Konvensiyada təsbit edilmiş hər hansı bir cinayətə münasibətdə yurisdiksiyanın yaradılması üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir: a) öz ərazisində; və ya b) bayraqlarını daşıyan gəminin göyərtəsində; və ya c) onun qanunlarına əsasən qeydiyyatdan keçmiş hava gəmisində; və ya d) vətəndaşlarından biri tərəfindən; və ya e) ərazisində normal yaşayış yeri olan bir şəxs tərəfindən işlənir. f2. Tərəflər, göstərilən cinayət, ümumiyyətlə, öz ərazilərində yaşayan bir vətəndaşa və ya bir şəxsə qarşı törədildiyi təqdirdə, bu Konvensiyada göstərilən hər hansı bir cinayətə münasibətdə yurisdiksiyanın qurulması üçün lazımi qanunverici və ya digər tədbirlərin görülməsinə çalışmalıdırlar. f3. Bu Konvensiyanın 36, 37, 38 və 39-cu maddələrinə uyğun olaraq müəyyən edilmiş cinayətlərə görə mühakimə edilməsi üçün tərəflər, yurisdiksiyalarının bu cür hərəkətlərin edildiyi ərazidə cəza şəraitinə tabe olmamasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər. f4. Bu Konvensiyanın 36, 37, 38 və 39-cu maddələrinə uyğun olaraq müəyyən edilmiş cinayətlərin təqib edilməsi üçün tərəflər 1 d və e bəndlərinə əsasən məhkəmə qərarının yalnız zərərçəkmişin bu akt barədə məlumat verdikdən və ya dövlətin cinayətin baş verdiyi yer barədə məlumat verdikdən sonra başlamasını tələb edirlər. Qarşısının alınmasını təmin etmək üçün lazımi hüquqi və ya digər tədbirlər görəcəklər. f5. Tərəflər bu Konvensiyada göstərilən cinayətləri törətmiş olduğu iddia edilən şəxsin öz ərazilərində olduqları və bu şəxsin yalnız öz milliyətindən asılı olaraq üçüncü tərəfə vermədikləri cinayətlərə dair yurisdiksiyanın yaradılması üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər. f6. Birdən çox Tərəf bu Konvensiyaya əsasən müəyyən edilmiş və törədildiyi iddia edilən bir cinayətə dair yurisdiksiyaya dair sorğu verdikdə, maraqlı tərəflər təqib üçün ən yaxşı yurisdiksiyanı müəyyən etmək üçün bir-birləri ilə məsləhətləşməlidirlər. f7. Beynəlxalq hüququn ümumi qaydalarına xələl gətirmədən, bu Konvensiya bir Tərəfin daxili qanunvericiliyi əsasında cinayət yurisdiksiyasını həyata keçirməyi istisna etmir.
Maddə 45: Cəzalar və tədbirlər
[redaktə]f1. Tərəflər bu Konvensiyaya uyğun olaraq aşkar edilmiş cinayətlərin cəzalarının ciddiliyini nəzərə alaraq təsirli, mütənasib və qadağanedici cəzalarla cəzalandırılması üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlə bilər. f2. Tərəflər günahkarlarla əlaqədar aşağıdakı tədbirləri də həyata keçirə bilər: - məhkum edilmiş şəxslərə nəzarət və ya nəzarət etmək; - uşağın maraqları, o cümlədən uşağın təhlükəsizliyi, başqa cür təmin edilmədiyi təqdirdə qəyyumluq hüquqlarını geri götürmək.
Maddə 46: Cəzanı ağırlaşdırıcı hallar
[redaktə]f1. Tərəflər daxili şərtlərin müvafiq müddəalarına uyğun olaraq, bu Konvensiyada göstərilən cinayətlərə münasibətdə tətbiq ediləcək cəzanın müəyyənləşdirilməsində ağırlaşdırıcı şərtlər hesab edilə biləcəyini təmin etmək üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür, əgər bu şərtlər artıq cinayətin əsas elementlərini təşkil etmirsə: a) cinayət keçmiş və ya indiki həyat yoldaşına və ya tərəfdaşına qarşı daxili qanunla tanınıb, ailənin üzvü, zərərçəkənlə birlikdə yaşayan şəxs və ya səlahiyyətlərindən sui-istifadə edən bir şəxs tərəfindən törədildiyi; b) cinayət və ya cinayət təkrarən törədildikdə; c) cinayət müəyyən hallara görə həssas olmuş bir şəxsə qarşı törədildikdə; d) cinayət uşağa qarşı və ya onun iştirakı ilə törədildikdə; e) cinayət, birlikdə hərəkət edən iki və ya daha çox şəxs tərəfindən törədildikdə; f) cinayətdən əvvəl və ya törədildikdə həddindən artıq dərəcədə zorakılıq tətbiq edilmişdirsə; g) cinayət silahdan istifadə etməklə və ya silahla hədələməklə törədildikdə; h) zərərçəkmişə ağır fiziki və ya psixoloji zərər vuran cinayət; i) günahkar əvvəllər oxşar cinayətlərə görə məhkum olunmuşdusa.
Maddə 47: Başqa tərəfindaşların verdiyi müddəalar
[redaktə]Cəza təyin edilərkən, Tərəflər bu Konvensiyaya əsasən cinayətlərə görə digər Tərəfin son cəzasının verilməsi imkanını nəzərə alaraq zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir.
Maddə 48: Mübahisəli məsələlərin həllində məcburi alternativ proseslərin həllinin və ya hökmlərin qadağan edilməsi
[redaktə]f1. Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi bütün zorakılıq formalarına dair vasitəçilik və barışıq da daxil olmaqla mübahisələrin alternativ həlli proseslərinin qadağan edilməsi üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər. f2. Tərəflər günahkarın zərərçəkmiş şəxsin maddi öhdəliklərini yerinə yetirmək qabiliyyətinin cərimənin ödənilməsi əmri verildiyi zaman nəzərə alınmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər.
VI fəsil — İstintaq, təqib, prosessual hüquq və qoruyucu tədbirlər
[redaktə]Maddə 49: Ümumi öhdəliklər
f1. Tərəflər, bu Konvensiya çərçivəsində bütün növ zorakılıqlarla əlaqədar istintaq və məhkəmə proseslərinin cinayət prosesinin bütün mərhələlərində zərərçəkmiş şəxslərin hüquqları nəzərə alınmaqla əsassız təxirə salınmadan həyata keçirilməsini təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və digər tədbirlər görməlidirlər. f2. Tərəflər Konvensiyada təsbit edilmiş cinayətlərin əsas insan hüquqlarına uyğun olaraq və gender əsaslı zorakılıq anlayışı ilə effektiv şəkildə araşdırılmasını və cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər.
Maddə 50: Təxirəsalınmaz cavab, qarşısının alınması və qorunması
f1. Tərəflər cavabdeh hüquq mühafizə orqanlarının zərərçəkənlərə dərhal və adekvat müdafiəni təmin etməklə bu Konvensiyanın əhatə etdiyi bütün zorakılıq aktlarına təcili və müvafiq şəkildə cavab vermələrini təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər. f2. Tərəflər cavabdeh hüquq mühafizə orqanlarının bu Konvensiyada əhatə olunan bütün zorakılıq aktlarının, o cümlədən qabaqlayıcı əməliyyat tədbirləri və sübutların toplanması hallarının dərhal və lazımi şəkildə qarşısının alınmasını və qorunmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər.
Maddə 51: Risklərin qiymətləndirilməsi və risklərin idarə edilməsi
f1. Tərəflər, bütün səlahiyyətli orqanların ölüm riskini, vəziyyətin ciddiliyini və zorakılıq aktının təkrarlanma riskini qiymətləndirməsini təmin etmək üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür, riskləri idarə etmək və lazım olduqda təhlükəsizlik və dəstəyi əlaqələndirilmiş şəkildə təmin etmək üçün lazımı hüquqi və digər tədbirlər görülməlidir. f2. Tərəflər 1-ci bənddə göstərilən qoruyucu tədbirlərin qiymətləndirilməsinin, araşdırılmasının və həyata keçirilməsinin bütün mərhələlərində bu Konvensiyaya əsasən zorakılıq edənlərin odlu silahlara sahib olmalarını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir.
Maddə 52: Təcili uzaqlaşdırma əmrləri
Tərəflər dərhal təhlükə yarandıqda, hakimiyyət orqanlarına məişət zorakılığını törədənlərin, zərərçəkənlərin və ya risk altında olan şəxslərin yaşayış yerlərini kifayət qədər müddətə tərk etmələrini əmr edir; zərər çəkmiş şəxsin və ya risk altında olan şəxsin evlərinə girməsini və ya zərərçəkən və ya risk altında olan şəxslə əlaqə qurmağı qadağan etmək hüququna malik olmasını təmin etmək üçün qanunvericilik və ya digər tədbirlər görmək.
Maddə 53: Məhdudlaşdırma və ya qorunma əmrləri
f1. Tərəflər bu Konvensiyanın əhatə etdiyi hər cür zorakılıq qurbanlarının müvafiq qadağan və ya qorunma əmrlərinə sahib olmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər. f2. Tərəflər 1-ci bənddə göstərilən əngəlləmə əmrlərinin aşağıdakılardan olmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər: - əmrlər zərərçəkənin dərhal qorunmasını təmin edəcək və zərərçəkmişə lazımsız maddi və ya inzibati yük daşımaz; - müəyyən bir müddətə və ya bu müddət dəyişikliyə və ya ləğv olunana qədər; - tələb olunduqda dərhal qüvvəyə minir (ex parte); - müstəqil və ya digər məhkəmə proseslərinə əlavə olaraq verilə bilər; - sonradan başlanıla biləcək məhkəmə proseslərinə daxil olmaq mümkün olacaq. f3. Tərəflər 1-ci bənddə göstərilən məhdudiyyətlərin və ya qorunma qərarlarının təsirli, mütənasib və mübahisəli cinayət və ya digər hüquqi sanksiyalara məruz qalmasını təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər.
Maddə 54: İstintaq və dəlillər
Tərəflər hər hansı bir mülki və ya cinayət işində zərərçəkmiş şəxsin cinsi tarixi və davranışının mövcud dəlillərinə yalnız lazımlı və zəruri hallarda icazə verilməsini təmin etmək üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər.
Maddə 55: Ex parte (tək tərəfli) və ex officio (şikayət olmadan) məhkəmə tədbirləri
f1. Tərəflər, bu Konvensiyanın 35, 36, 37, 38 və 39-cu maddələrində göstərilən cinayətlərin istintaqı və məhkəmə istintaqı davam etməsini təmin edir, hətta cinayət və ya şikayət ərizəsi və ya şikayətindən asılı olmayaraq cinayət qismən və ya tamamilə öz ərazilərində törədilmiş olsa belə. edəcək. f2. Tərəflər, öz daxili qanunlarında nəzərdə tutulmuş şərtlərə uyğun olaraq, bu Konvensiyada göstərilən cinayətlərlə əlaqədar istintaqa və məhkəmə icraatına dövlət qurumları və qeyri-hökumət təşkilatları və məişət zorakılığı üzrə məsləhətçilərdən yardım və / və ya dəstək almaq üçün lazımi hüquqi tədbirlər görürlər. ya da başqa tədbirlər görmək.
Maddə 56: Müdafiə tədbirləri
f1. Tərəflər istintaq və məhkəmə prosesinin bütün mərhələlərində zərərçəkmiş şəxslərin hüquq və mənafelərini, o cümlədən şahid qismində xüsusi ehtiyaclarını qorumaq üçün qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür, xüsusən: a) qurbanların, onların ailələrinin və şahidlərin qorxutmaq, qisas almaq və yenidən zərər çəkmədən qorunmasını təmin etmək; b) zərər çəkmiş şəxsin qaçdığı və ya müvəqqəti və ya daimi olaraq sərbəst buraxıldığı təqdirdə, heç olmasa onun və ailəsinin təhlükə altında olduğu hallarda zərərçəkmişə məlumat verilməsini təmin etmək; c) zərərçəkənlərə daxili qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş şərtlər daxilində onların hüquqları və onlara göstərilən xidmətlər, şikayətlərinə baxılması, xərcləri, istintaqın və ya icraatın ümumi inkişafı, zərərçəkmişlərin bu prosesdəki rolu və işlərinin nəticəsi barədə məlumat vermək; d) zərərçəkmiş şəxsin daxili qanun normalarına uyğun olaraq dinləmələrdə iştirak etməsini, dəlil təqdim etməsini və fikirlərini, ehtiyaclarını və narahatlıqlarını birbaşa və ya vasitəçi vasitəsi ilə təqdim etmələrini və nəzərə alınmalarını təmin etmək; e) zərərçəkmişlərin hüquq və mənafelərinin lazımi şəkildə təqdim edilməsi və nəzərə alınması üçün müvafiq dəstək xidmətləri göstərmək; f) qurbanın şəxsi həyatı və görünüşünü qorumaq üçün tədbirlərin görülməsini təmin etmək; g) zərərçəkmiş və günahkarlar arasında, məhkəmədə və hüquq mühafizə orqanlarında mümkün qədər əlaqə yaratmamaq; h) məhkəmə proseslərində iştirak edən və ya sübutlar verən qurbanlara müstəqil və səlahiyyətli tərcüməçilər təmin etmək; i) zərərçəkmiş şəxsin daxili qanunvericilik qaydalarına uyğun olaraq, mövcud olduqda, məhkəmə salonuna getmədən və ya heç olmasa iddia edilən günahkarın məhkəmə salonunda olmadığı bir mühitdə bir ifadə verməsi üçün müvafiq rabitə texnologiyalarından istifadə etməsini təmin etmək. f2. Qadınlara qarşı zorakılığın və məişət zorakılığının qurbanı və şahidi olan bir uşağa, lazım olduqda, uşağın maraqları nəzərə alınmaqla xüsusi mühafizə tədbirləri veriləcəkdir.
Maddə 57: Hüquqi yardım
Tərəflər zərərçəkmişlərin daxili qanunla nəzərdə tutulmuş şərtlərdə hüquqi yardım və pulsuz hüquqi yardım almaq hüququnu təmin edəcəklər.
Maddə 58: Vaxt ötməsi
f1. Tərəflər bu Konvensiyanın 36, 37, 38 və 39-cu maddələrində göstərilən cinayətlər üzrə məhkəmə prosesinin başlanması üçün nəzərdə tutulmuş yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra səmərəli məhkəmə prosesinin başlamasına icazə vermək üçün kifayət qədər müddət davam edəcəklər və cinayətin ağırlığına mütənasib olmasını təmin etmək üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir.
VII Fəsil – Miqrasiya və sığınacaq
[redaktə]Maddə 59: Yaşayış icazəsi
f1. Tərəflər, daxili qanunla tanınan qurbanların, nigah və ya əlaqələrin pozulduğu, xüsusilə çətin vəziyyətdə olduqları zaman, ər-arvaddan asılı olmayaraq, nigah və ya münasibətlərin müddəti asılı olmayaraq tətbiq edildiyi təqdirdə zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görür. Həyat yoldaşından müstəqil bir yaşayış icazəsinin verilməsi şərtləri və müddəti daxili qanunla müəyyən edilir. f2. Tərəflər, daxili qanunla tanınan qurbanların həyat yoldaşından və ya birlikdə yaşayan bir tərəfdaşdan asılı olmasının, müstəqil yaşayış icazəsi üçün müraciət edə biləcəkləri şəkildə yaşadıqlarına görə başladılan deportasiya əməliyyatlarını dayandırmalarının təmin edilməsi üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görürlər. f3. Tərəflər zərərçəkənlərə aşağıdakı halların birində və ya hər ikisində bərpa olunan yaşayış icazələrini verəcəklər: a) səlahiyyətli orqanlar zərərçəkmiş şəxslərin şəxsi vəziyyətlərinin tələbi olaraq ölkədə qalmağı məqsədəuyğun hesab edirsə;
b) əgər səlahiyyətlilər istintaq və ya cinayət prosesləri zamanı səlahiyyətli orqanlarla əməkdaşlıq məqsədi ilə qurbanların ölkədə qalmalarının məqsədəuyğun olduğunu düşünürlərsə. f4. Tərəflər, evlənmək məqsədi ilə başqa bir ölkəyə gətirilən və nəticədə normal yaşadıqları ölkədə yaşayış icazəsini itirən məcburi nigah qurbanlarının icazələrini geri ala biləcəklərini təmin etmək üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər.
Maddə 60: Gender əsaslı sığınacaq tələbləri
f1. Tərəflər, Qaçqınların Vəziyyəti ilə əlaqədar 1951-ci il Konvensiyasının 1A (2) maddəsi və qadınlara qarşı gender əsaslı zorakılığın təqib kimi qəbul edilməsini və əlavə / köməkçi müdafiəni tələb edən ciddi ziyan forması olaraq qəbul edilməsini təmin etmək üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir. f2. Tərəflər Konvensiyada müəyyən edilmiş bütün əsasların cinsiyyət baxımından həssas şəkildə şərh edilməsini təmin edir və bu və ya digər səbəblərdən ötrü təqib riski varsa, qüvvədə olan müvafiq sənədlərə uyğun olaraq müraciət edənlərə qaçqın statusu veriləcəkdir. f3. Tərəflər cinsiyyətə həssas sığınacaq vermə prosedurlarının, o cümlədən cinsi həssas qəbul prosedurları və sığınacaq axtaran şəxslərə dəstək xidmətləri, habelə gender təlimatları, qaçqın statusunun müəyyənləşdirilməsi və beynəlxalq müdafiəyə müraciəti ilə bağlı zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görülməlidir.
Maddə 61: Geri qaytarılmama
f1. Tərəflər beynəlxalq hüquqa görə öz öhdəliklərinə uyğun olaraq imtinanın verilməməsi prinsipinin tanınması üçün zəruri qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər. f2. Tərəflər, statusundan və yaşayış vəziyyətindən asılı olmayaraq, müdafiəyə ehtiyacı olan qadınlara qarşı zorakılıq qurbanlarının heç bir halda həyatlarının təhlükə altında qaldığı və ya işgəncə və ya qeyri-insani rəftara və ya cəzaya məruz qalacaq ölkəyə təhvil verilməməsini təmin etmək üçün lazımi qanunvericilik və ya digər tədbirlər görməlidirlər.
VIII Fəsil – Beynəlxalq əməkdaşlıq
[redaktə]Maddə 62: Ümumi prinsiplər
f1. Tərəflər bu Konvensiyanın müddəalarına əməl etməli, mülki və cinayət hüququ məsələlərində əməkdaşlıq haqqında beynəlxalq və regional saziş və sənədləri həyata keçirməli, qanunvericilik və daxili qanunvericilik əsasında ümumi və ya qarşılıqlı razılaşdırılmış tənzimləmələri tətbiq etməli və ən geniş şəkildə aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə və əməkdaşlıq etməlidirlər: a) bu Konvensiya çərçivəsində olan bütün zorakılıq aktlarının qarşısının alınması, mübarizə və mühakimə olunması; b) qurbanların müdafiəsi və dəstəklənməsi; c) bu Konvensiyaya əsasən cinayət sayılmış əməllər üzrə istintaq və məhkəmə proseslərinin aparılması; d) Tərəflərin qanuni və cinayət qərarlarının, o cümlədən məhkəmə orqanları tərəfindən verilmiş müdafiə qərarlarının icrası. f2. Tərəflər, bu Konvensiyaya uyğun olaraq cinayət kimi müəyyən edilmiş bir hərəkətin qurbanlarının yaşadıqları dövlətin səlahiyyətli orqanlarına, əgər cinayət yaşadıqları ölkədən başqa bir iştirakçı dövlətin ərazisində baş vermişsə, şikayət verə biləcəklərini təmin etmək üçün lazımi qanunvericilik və digər tədbirlər görürlər. f3. Bu Konvensiyanın iştirakçısı olan digər bir dövlətlə hüquqi məsələlərdə, cinayət işlərində, cinayətkarların təhvil verilməsində və ya bu dövlətin verdiyi mülki və cinayət işlərinin icra edilməsində, belə bir razılaşma etməmiş digər tərəfdən hüquqi əməkdaşlıq tələbi gəldikdə, etdikləri razılaşma əsasında qarşılıqlı yardım edən bir tərəf bu konvensiyada müəyyən edilmiş cinayətlərlə əlaqəli cinayət işlərində, cinayətkarların verilməsi və ya bu konvensiyanın iştirakçısı olan dövlətin mülki və ya cinayət məhkəmə qərarlarının icrası zamanı qarşılıqlı hüquqi yardım üçün bu Konvensiyanı hüquqi əsas kimi götürə bilər. f4. Tərəflər zəruri hallarda qadınlara və məişət zorakılığının qarşısının alınması və onlarla mübarizə üçün səyləri üçüncü dövlətlərin faydalanacağı inkişaf proqramlarına birləşdirəcək və 18-ci maddənin 5-ci bəndinə uyğun olaraq qurbanların müdafiəsini asanlaşdırmaq üçün üçüncü dövlətlərlə ikitərəfli və çoxtərəfli sazişlər bağlamalıdırlar.
Maddə 63: Riskli altında olan şəxslər barəsində tədbirlər
Əgər hər hansı bir Tərəfin əldə etdiyi məlumatlar əsasında bir şəxsin hər hansı bir zamanda bu Konvensiyanın 36, 37 38 və 39-cu maddələrində göstərilən zorakılıq aktlarına məruz qalma riskinin olduğunu düşünmək üçün əsaslı əsaslar varsa, bu Tərəfin əlində olan məlumatlar var. Tədbirlərin görülməsini təmin etmək üçün gecikmədən digər Tərəfə ötürülməsi tövsiyə olunur. Mümkünsə, risk altında olan şəxsin maraqları baxımından mövcud qorunma qaydalarının təfərrüatları daxil edilməlidir.
Maddə 64: Məlumat
f1. Sorğu edilən Tərəf bu barədə atılan addımların nəticələri barədə sorğu edən Tərəfi dərhal məlumatlandırır. Xahiş olunan Tərəf, həmçinin nəzərdə tutulan fəaliyyətlərin icrasına mane olan və ya əhəmiyyətli dərəcədə gecikdirən hər hansı bir halın təxirə salınmadan tədbirlərin görülməsi barədə tərəfə məlumat verməlidir. f2. Tərəflərdən biri öz araşdırmaları çərçivəsində əldə olunan məlumatların digər tərəfə bu Konvensiyada göstərilən cinayətlərin qarşısını almaqda və ya bu cinayətlərlə əlaqəli istintaq və cinayət təqibini başlatmaqda və ya aparmaqda kömək edəcəyinə inanırsa və ya tərəflərdən biri qeyd olunan digər Tərəfin bu məsələdə əməkdaşlığı tələb edəcəyinə inanırsa, digər Tərəfə daxili qanunvericiliyi ilə icazə verilən həddə otürülə bilər f3. 2-ci paraqrafa uyğun olaraq hər hansı bir məlumat əldə edən Tərəf, zəruri hallarda, məhkəmə araşdırmalarına başlamaq və ya bu məlumatları mülki və cinayət işlərində nəzərdən keçirmək üçün səlahiyyətli orqanlarına ötürməlidir.
Maddə 65: Məlumatın qorunması
f1. Fərdi məlumatlar fərdi məlumatların avtomatik işlənməsində şəxslərin qorunması haqqında Sazişlə Tərəflərin üzərinə götürdüyü öhdəliklərə uyğun olaraq saxlanılır və istifadə olunur (ETS № 108)
IX Fəsil – Monitorinq mexanizmi
[redaktə]Maddə 66: Qadınlara qarşı zorakılığa və məişət zorakılığına qarşı mübarizə haqqında ekspertlərlər qrupu
f1. Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığına qarşı fəaliyyət üzrə ekspertlər qrupu (bundan sonra “GREVİO”) bu Konvensiyanın tərəf Dövlətlər tərəfindən həyata keçirilməsinə nəzarət edəcək. f2. GREVIO gender və coğrafi balans, o cümlədən çoxsahəli biliklər nəzərə alınmaqla minimum 10, maksimum isə 15 nəfərdən təşkil olunacaq. Onun üzvləri Tərəf Dövlətlərin Komitəsi tərəfindən Tərəf Dövlətlər tərəfindən namizədliyi irəli sürülmüş şəxslər arasından bir dəfə yenilənə bilən dörd illik müddətə və Tərəflərin vətəndaşları arasından seçiləcək. f3. İlkin 10 üzvün seçimi bu Konvensiyanın qüvvəyə minməsindən sonra bir il ərzində aparılmalıdır. 5 əlavə üzvün seçimi isə 25-ci ratifikasiya və ya qoşulmadan sonra keçiriləcək. f4. GREVİO üzvlərinin seçimi aşağıdakı prinsiplərə əsaslanmalıdır a) yüksək mənəvi dəyərlərə sahib bir şəxsiyyətə malikdir; insan hüquqları, gender bərabərliyi, qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığı, qurbanlara kömək və ya qorumaq sahəsində və ya bu Konvensiyanın əhatə etdiyi sahələrdə peşəkar təcrübəsi olan şəxslərdən şəffaf prosedurlar ilə seçilməlidir; b) eyni ölkədən olan iki üzv GREVIO-da iştirak edə bilməz; c) üzvlər əsas hüquq sistemlərini təmsil etməlidirlər; d) qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığı ilə məşğul olan şəxsləri və qurumları təmsil edir; e) üzvlər şəxsi xüsusiyyətləri ilə iştirak edəcək, vəzifələrini icra edərkən müstəqil və qərəzsiz davranacaqlar və vəzifələrini səmərəli şəkildə yerinə yetirmək üçün mövcud olacaqlar. f5. GREVIO üzvlərinin seçilməsi prosedurları, Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsi tərəfindən bu Konvensiyanın qüvvəyə mindiyi gündən altı ay müddətində, Tərəflərin məsləhətləşməsindən və yekdil razılığından sonra müəyyən edilir. f6. GREVIO öz iş prinsiplərini təyin edəcəkdir. f7. GREVIO üzvləri və 68-ci maddənin 9 və 14-cü bəndlərində göstərilən ölkəyə səfər edəcək digər nümayəndə heyəti bu Konvensiyanın əlavəsində göstərilən imtiyazlardan və toxunulmazlıqlardan yararlanacaqlar.
Maddə 67: Tərəflər Komitəsi
f1. Tərəflər Komitəsi Konvensiyanın iştirakçısı olan ölkələrin nümayəndələrindən ibarətdir. f2. Tərəflər Komitəsi Avropa Şurasının Baş katibi tərəfindən çağırılacaqdır. GREVIO üzvlərini bu Konvensiyanın qüvvəyə mindiyi bir il ərzində seçmək üçün ilk iclasını keçirəcəkdir. Sonrakı görüşlər Tərəflərin üçdə birinin, Tərəflər Komitəsinin Sədrinin və ya Baş Katibin tələbi ilə keçiriləcəkdir. f3. Tərəflər Komitəsi öz iş prinsiplərini müəyyənləşdirəcəkdir.
Maddə 68: Prosedurlar
f1 Tərəflər GREVİO tərəfindən tərtib olunmuş sorğu anketi əsasında Avropa Şurasının Baş Katibinə GREVİO-nun nəzərdən keçirməsi üçün bu Konvensiyanın müddəalarının icrası ilə bağlı həyata keçirilən hüquqi və digər tədbirlərlə bağlı hesabat təqdim edəcək f2. GREVIO 1-ci bəndə uyğun olaraq təqdim edilmiş hesabatı əlaqədar Tərəfin nümayəndələri ilə nəzərdən keçirəcək. f3. Növbəti qiymətləndirmə prosedurları GREVİO tərəfindən təyin olunan dövrlərə bölünməlidir. Hər dövrün başlanğıcında GREVİO qiymətləndirmə proedurunun əsaslanacağı xüsusi şərtləri seçərək sorğu anketi göndərməlidir. f4. GREVIO bu monitorinq prosedurunu həyata keçirmək üçün müvafiq vasitələr müəyyən etməlidir. O, xüsusilə də hər qiymətləndirmə dövrü üçün sorğu anketi qəbul edə bilər ki, onun əsasında Tərəflər tərəfindən icra proseduru qiymətləndirilmiş olsun. Tərəflər bu anketə və GREVİO tərəfindən göndərilən istinilən məlumat sorğularına cavab verməlidirlər. f5. GREVIO Konvensiyanın icrası ilə bağlı qeyri-hökumət təşkilatları və vətəndaş cəmiyyəti, o cümlədən insan hüquqlarının müdafiəsi üzrə milli institutlardan da məlumatlar ala bilər f6. GREVIO bu Konvensiyanın əhatə dairəsinə daxil olan sahələrdə digər regional və beynəlxalq sənəd və qurumlardan əldə edilən mövcud məlumatı lazımı şəkildə nəzərə almalıdır. f7. Hər qiymətləndirmə dövrü üçün sorğu anketi qəbul edərkən GREVİO bu Konvensiyanın 11-ci Maddəsində istinad edildiyi kimi, tərəfdaş Dövlətlərdəki mövcud məlumat toplanmalarını və araşdırmaları nəzərə almalıdır. f8. GREVIO Konvensiyanın həyata keçirilməsi ilə əlaqədar Avropa Şurasının İnsan Hüquqları üzrə Komissarı, Parlament Assambleyası və müvafiq ixtisaslaşmış, o cümlədən beynəlxalq sənədlər çərçivəsində əsası qoyulmuş qurumlardan məlumat ala bilər. Bu qurumlara təqdim edilən şikayətlər və onların nəticələri GREVİO üçün əlçatan edilməlidir. f9. Əldə edilən məlumatlar kifayət etmədikdə və ya 14-cü bənddə verilmiş hallarda GREVIO milli strukturlarla birgə və müstəqil milli ekspertlərin köməyi ilə ölkə səfərləri təşkil edə bilər. Bu səfərlər zamanı müxtəlif sahələr üzrə mütəxəssislər GREVİO-ya yardım edə bilər. f10. GREVIO qiymətləndirmənin əsaslandığı müddəaların həyata keçirilməsi ilə bağlı təhlili, o cümlədən əlaqədar Tərəfin müəyyən edilmiş problemləri necə həll etməsi ilə əlaqədar təklifləri əks etdirən hesabat layihəsi hazırlayacaq. Hesabat layihəsi rəy verilməsi üçün qiymətləndirmənin aparıldığı Tərəfə təqdim ediləcək. Onun rəyləri hesabatı qəbul edərkən GREVİO tərəfindən nəzərə alınacaq. f11. Əldə edilən bütün məlumatlar və Tərəflərin şərhləri əsasında GREVİO bu Konvensiyanın müddəalarının həyata keçirilməsi ilə bağlı əlaqədar Dövlət tərəfindən görülən tədbirlərlə bağlı hesabat və yekunları qəbul edəcək. Bu hesabat və yekunlar əlaqədar Tərəfə və Tərəf Komitəsinə göndəriləcək. GREVİO-nun hesabat və yekunları qəbul edildikdən sonra əlaqədar Tərəfin son rəyləri ilə birlikdə ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılacaq. f12. 1-8-ci bəndlərdə nəzərdə tutulmuş qaydalara xələl yetirmədən Tərəf Komitəsi GREVİO-nun hesabat və yekunları əsasında bu Tərəfə ünvanlanmış a) GREVİO-nun yekunlarını həyata keçirmək üçün görülən tədbirlər, tələb olunarsa onların həyata keçirilməsi ilə bağlı məlumat təqdim etmək üçün tarixin müəyyən edilməsi ilə bağlı və b) bu Konvensiyanın düzgün şəkildə icrası üçün həmin Tərəflə əməkdaşlığın genişləndirilməsinə yönəlmiş tövsiyələr qəbul edə bilər. f13. tərəflərin qarşısının alınması üçün həyata keçirdiyi tədbirlər barədə xüsusi hesabatın təcili təqdim edilməsini tələb edin ... f14. GREVIO, Sözügedən Tərəfin verdiyi məlumatları və alınan digər etibarlı məlumatları nəzərə alaraq, bir və ya bir neçə üzvünü araşdırma aparmaq və dərhal GREVIO-ya hesabat vermək üçün təyin edə bilər. Lazım olduqda və bu Tərəfin razılığı ilə, bu araşdırma çərçivəsində bu ölkəyə səfər də edilə bilər. f15. 14-cü bənddə göstərilən istintaqın nəticələrini araşdırdıqdan sonra GREVIO bu tapıntıları şərh və tövsiyələrini əlavə edərək, Tərəflərə və Tərəflər Komitəsinə və Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinə təqdim etməlidir.
Maddə 69: Ümumi tövsiyələr
GREVIO lazım olduqda bu Konvensiyanın icrası ilə bağlı ümumi tövsiyələr hazırlaya bilər.
Maddə 70: Monitorinqə parlamentin cəlb edilməsi
f1. Milli Parlamentlər bu Konvensiyanın həyata keçirilməsi üçün həyata keçirilən monitorinq tədbirlərində iştirak etməyə dəvət olunacaqlar. f2. Tərəflər GREVIO hesabatlarını milli parlamentlərinə təqdim edəcəklər. f3. Avropa Şurası Parlament Assambleyası bu Konvensiyanın yerinə yetirilməsini vaxtaşırı qiymətləndirməyə dəvət olunacaq.
X fəsil — Digər beynəlxalq sənədlərlə əlaqələr
[redaktə]Maddə 71: Digər beynəlxalq sənədlərlə əlaqələr
f1. Bu Konvensiya, Konvensiyanın iştirakçısı olan dövlətlərin iştirak etdiyi və ya olacağı və bu Konvensiya ilə əlaqəli məsələlərə dair müddəaları əhatə edən digər beynəlxalq sənədlərdən irəli gələn öhdəliklərə təsir göstərmir. f2. Bu Konvensiyanın Tərəfləri bu Konvensiyanın müddəalarını əlavə və ya gücləndirmək və ya bu müddəalarda ifadə olunan prinsiplərin tətbiqini asanlaşdırmaq məqsədi ilə bir-biri ilə bu Konvensiyanın həll etdiyi məsələlərə dair ikitərəfli və ya çoxtərəfli sazişlər bağlaya bilərlər.
XI Fəsil — Konvensiyaya düzəlişlər
[redaktə]Maddə 72: Düzəlişlər Hər hansı bir Tərəfin bu Konvensiyaya düzəliş edilməsi barədə hər hansı bir təklifi Avropa Şurasının Baş katibinə göndərilir və Baş Katib tərəfindən Avropa Şurasının üzvü olan dövlətlərə, bütün imzalayanlara, bütün Tərəflərə, Avropa Birliyinə, 75-ci maddənin müddəalarına uyğun olaraq bu Konvensiyanı imzalamağa dəvət olunmuş dövlətlərə çatdırılır və Bu Konvensiyanı qəbul etməyə dəvət olunan istənilən dövlətə ötürməlidirlər. f2. Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsi düzəliş təklifini qiymətləndirəcək və Avropa Şurasının üzvü olmayan Tərəflərin rəyini aldıqdan sonra Avropa Şurası Vəqf Sənədinin 20-ci maddəsində göstərildiyi kimi çoxluğu təmin etməklə düzəlişi qəbul edə biləcək. f3. Nazirlər Komitəsinin 2-ci paraqrafa uyğun olaraq qəbul etdiyi düzəlişin mətni təsdiq üçün Tərəflərə göndəriləcəkdir. f4. 2-ci paraqrafa uyğun olaraq qəbul edilmiş hər hansı bir düzəliş, bütün Tərəflərin Baş katibə təsdiq etdiklərini bildirdikləri tarixdən bir ay keçdikdən sonrakı ayın birinci günü qüvvəyə minəcək.
XII Fəsil – Yekun maddələr
[redaktə]Maddə 73: Bu Konvensiyanın təsirləri Bu Konvensiyanın müddəaları qadınlara qarşı zorakılığın və məişət zorakılığının qarşısını almağa və onlarla mübarizə aparmağa çalışanlara daha əlverişli hüquqlar verən və ya qüvvədə olan qüvvədə olan və ya qüvvəyə minən daxili qanunvericiliyin müddəalarının və məcburi beynəlxalq sənədlərin tətbiq olunmasına mane olmur.
Maddə 74: Mübahisələrin həlli
f1. Tərəflər bu Konvensiyanın müddəalarının tətbiqi və ya təfsiri zamanı yarana biləcək hər hansı bir mübahisəni qarşılıqlı danışıqlar, güzəştə getmək, arbitraj orqanına müraciət etmək və ya qarşılıqlı razılaşma ilə müəyyən edilmiş hər hansı dinc vasitə ilə həll etməyə çalışacaqlar. f2. Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsi, tərəflər razılığa gəldikdə, mübahisə tərəflərinin müraciət edə biləcəyi həll üsullarını təyin edə bilər.
Maddə 75: İmzalanma və qüvvəyə minmə
f1. Bu Konvensiya Avropa Şurasına üzv dövlətlər, onun hazırlanması prosesində iştirak etməyən dövlətlər və Avropa Birliyi tərəfindən imzalanmaq üçün açıqdır. f2. Bu Saziş ratifikasiya və ya qəbul edilməlidir. Təsdiqləmə və ya qəbul sənədləri Avropa Şurasının Baş Katibliyinə təqdim ediləcəkdir. f3. 10 dövlətin, o cümlədən Avropa Şurasının ən azı səkkiz üzv dövlətinin 2-ci bəndin müddəalarına uyğun olaraq Konvensiyanın məcburi qüvvəsinə dair razılığını bildirdikləri andan üç aylıq dövrün bitməsindən sonrakı ayın ilk günü qüvvəyə minir. f4. Konvensiya 1-ci bənddə göstərilən dövlətlər üçün ratifikasiya və ya qəbul sənədini aldıqdan və sonradan Konvensiyanın və ya Avropa İttifaqının bağlanmasına razılıqlarını elan etdikdən sonra üç aylıq dövrün bitməsindən sonrakı ayın ilk günü qüvvəyə minəcək.
Maddə 76: Konvensiyaya qoşulma
f1. Bu Konvensiya qüvvəyə mindikdən sonra Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsi Konvensiyanın Tərəfləri ilə məsləhətləşdikdən və onların yekdil razılığını aldıqdan sonra Konvensiyanın işlənib hazırlanmasında iştirak etməmiş Avropa Şurasına üzv olmayan Dövlətləri Avropa Şurasının Nizamnaməsinin 20.d Maddəsində nəzərdə tutulan çoxluğun qəbul etdiyi qərar və Tərələrin Nazirlər Komitəsində təmsil olunmaq səlahiyyəti verilmiş nümayəndələrinin yekdil razılığı ilə bu Konvensiyaya qoşulmağa dəvət edə bilər. f2. Yeni qoşulmuş dövlət üçün Konvensiya Avropa Şurasının Baş katibinə qoşulma sənədinin təqdim edildiyi tarixdən üç aylıq müddət bitdikdən sonrakı ayın birinci günü qüvvəyə minəcəkdir.
Maddə 77: Tətbiq olunan ərazi
f1. Müqaviləni imzaladıqda və ya ratifikasiya, qəbul və ya qoşulma sənədi təqdim edərkən bir dövlət və ya Avropa Birliyi bu Konvensiyanın tətbiq ediləcəyi ərazini və ya əraziləri müəyyənləşdirə bilər. f2. Bir Tərəf daha sonra Avropa Şurasının Baş katibinə xəbərdarlıq edə və bu Konvensiyanın bu bəyannamədə göstərilən və beynəlxalq əlaqələri üçün cavabdeh olan və ya onun adından öhdəlik götürmək səlahiyyətinə malik digər ərazilərə tətbiq oluna bilər. Belə bir bölgə üçün Konvensiya Baş katib tərəfindən bildirişin alındığı tarixdən üç aylıq müddət başa çatdıqdan sonrakı ayın birinci günü qüvvəyə minəcək. f3. Son iki bəndə uyğun olaraq edilən hər hansı bir bildiriş, bu bildirişdə göstərilən bölgələr baxımından Avropa Şurasının Baş katibinə bildiriş göndərməklə geri götürülə bilər. Çağırış baş katib tərəfindən bu bildiriş alındığı gündən üç aylıq dövrün bitməsindən sonrakı ayın ilk günü qüvvəyə minəcəkdir.
Maddə 78: Qeyd və şərtlər
f1. Bu Konvensiyanın hər hansı müddəası ilə bağlı 2 və 3-cü bəndlərdə nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla heç bir qeyd-şərt irəli sürülə bilməz. f2. Hər hansı Dövlət və ya Avropa Birliyi Konvensiyanın imzalandığı və ya ratifikasiya, qəbul, təsdiq, yaxud qoşulma sənədlərinin qəbul edildiyi vaxt Avropa Şurası Baş Katibinə ünvanlanmış bəyanatla aşağıda verilmiş müddəaları ancaq xüsusi hallarda və ya vəziyyətlərdə tətbiq etməmək və ya etmək hüququnu özündə saxladığını bəyan edə bilər: Maddə 30, 2-ci bənd; Maddə 44, 1.e, 3 və 4-cü bəndlər; Xırda cinayət əməlləri ilə bağlı 35-ci Maddə baxımından 55-ci Maddənin 1- ci bəndi ; 37, 38 və 39-cu Maddələr baxımından Maddə 58; Maddə 59. f3. Hər hansı Dövlət və ya Avropa Birliyi Konvensiyanın imzalandığı və ya ratifikasiya, qəbul, təsdiq, yaxud qoşulma sənədlərinin qəbul edildiyi vaxt Avropa Şurası Baş Katibliyinə ünvanlanmış bəyanatla 33 və 34-cü maddələrdə nəzərdə tutulmuş davranışlara görə cinayət sanksiyalarının əvəzinə qeyri-cinayət sanksiyaları təmin etmək hüququnu özündə saxladığını bəyan edə bilər f4. Hər hansı bir Tərəf, Avropa Şurasının Baş katibinə xəbərdarlıq edərək, qeydiyyatı tamamilə və ya qismən geri ala bilər. Bu bildiriş Baş katibin aldığı gündən qüvvəyə minəcəkdir.
Maddə 79: Qeydlərin etibarlılığl və nəzərdən keçirilməsi
f1. 78-ci maddələrin 2-ci və 3-cü bəndlərində göstərilən qeydlər bu Konvensiyanın müvafiq Tərəf üçün qüvvəyə mindiyi gündən beş il müddətində qüvvədədir. Bununla birlikdə, bu rezervasiyalar eyni dövrlər üçün təzələnə bilər. f2. Qeydin bitməsindən on səkkiz ay əvvəl, Avropa Şurasının Baş Katibliyi, bu müddətin bitəcəyini narahat edən tərəfə xatırlatdı. Müvafiq Tərəf Baş Katibə bildiriş verir ki, qeyd müddəti bitməmişdən üç ay əvvəl gecikdirmədən qoruyacaq, dəyişdirəcək və ya geri götürəcəkdir. Müvafiq Tərəf bildiriş vermirsə, Baş Katiblik bu Tərəfə bildiriş verir ki, onun qeydiyyatı avtomatik olaraq növbəti altı ay ərzində etibarlı sayılacaqdır. Bu müddətin bitməsindən əvvəl, müvafiq Tərəf bronu qorumaq və ya dəyişdirmək niyyətini bildirmədiyi təqdirdə, qeyd qüvvədən düşəcəkdir. f3. Tərəflərdən biri 78-ci maddənin 2-ci və 3-cü bəndlərinə uyğun olaraq şərt qoyursa, bu qeyd yenilənmədən və ya tələb olunmadan əvvəl, GREVIO-ya qeydin davam etməsinin səbəbləri barədə izahat verəcəkdir.
Maddə 80: Konvensiyanın etibarsız elan edilməsi
f1. İstənilən tərəf istənilən vaxt Avropa Şurasının Baş katibinə bildiriş göndərərək bu Konvensiyanı ləğv edə bilər. f2. Müqavilənin ləğvi, baş katibə məsələ ilə bağlı bildiriş göndərildiyi gündən üç aylıq müddətbitdikdən sonrakı ayın birinci günü qüvvəyə minir.
Maddə 81: Bildirişlər
Avropa Şurasının Baş katibi Avropa Şurasının üzvü olan dövlətlərə, Konvensiyanın hazırlanmasında iştirak etməyən üzv dövlətlərə, bütün imzalayanlara, bütün Tərəflərə, Avropa Birliyinə və bu Konvensiyaya qoşulmağa dəvət olunan bütün dövlətlərə məlumat verməlidir: a) hər hansı bir imza; b) təqdim edilmiş hər hansı bir sertifikat, qəbul, təsdiq və ya iştirak sənədi; c) 75 və 76-cı maddələrə uyğun olaraq bu Konvensiyanın qüvvəyə mindiyi tarix; d) 72-ci maddəyə uyğun olaraq qəbul edilmiş hər dəyişiklik və bu dəyişikliklərin qüvvəyə minmə tarixi; e) 78-ci maddəyə əsasən edilən hər hansı bir qeyd və geri alınan şərt; f) 80-ci maddəyə uyğun olaraq edilən hər hansı bir ləğv; g) Bu Sazişlə əlaqəli hər hansı digər əməliyyatlar, bildirişlər və ya bildirişlər.
Bu Konvensiya bu iş üçün səlahiyyət verilmiş şəxslər tərəfindən təsdiq edilərək imzalanıb. 2011-ci il mayın 11-də İstanbulda hazırlanan bu sənəd ingilis və fransız dillərində, hər iki dildə mətni bərabər qüvvəyə malik olan sənəd Avropa Şurasının arxivində saxlanılacaqdır. Avropa Şurasının Baş katibi bu sənədin təsdiq edilmiş surətlərini Avropa Şurasının hər bir üzv dövlətinə, bu Konvensiyanın hazırlanmasında iştirak etməyən üzv dövlətlərə, Avropa Birliyinə və bu Konvensiyaya qoşulmağa dəvət olunan bütün dövlətlərə göndərilməlidir.
Əlavə — İmtiyazlar və siyasi toxunulmazlıq (Maddə 66)
[redaktə]1. Bu əlavə Konvensiyanın 66-cı Maddəsində nəzərdə tutulan GREVİO-nun üzvlərinə, o cümlədən ölkələrə səfər edən nümayəndə heyətlərinin digər üzvlərinə şamil edilir. Bu əlavə çərçivəsində “ölkələrə səfər edən nümayəndə heyətlərinin digər üzvləri” ifadəsinə Konvensiyanın 68-ci Maddəsinin 9-cu bəndində qeyd olunan müstəqil milli ekspert və mütəxəssislər və ölkə səfərləri zamanı GREVİO-nu müşayiət etmək üçün Avropa Şurası tərəfindən işə götürülmüş tərcüməçilər daxildir. 2. GREVİO-nun üzvləri və ölkələrə səfər edən nümayəndə heyətlərinin digər üzvləri ölkə səfərlərinin hazırlanması və həyata keçirilməsi ilə bağlı vəzifələrini yerinə yetirərkən və bu vəzifə öhdəlikləri çərçivəsində səyahət edərkən aşağıdakı imtiyazlardan istifadə edirlər: a) şəxsi həbs və ya saxlanma, şəxsi yükün müsadirəsi və vəzifə səlahiyyətləri çərçivəsində deyilən və ya yazılan sözlər və edilən hərəkətlər baxımından bütün növ hüquqi proseslərdə toxunulmazlıq; b) yaşadıqları və vəzifə səlahiyyətlərini icra etdikləri ölkəni şəkildə tərk etmək və qayıtmaq azadlığına qoyulan məhdudiyyətlərdən, vəzifə səlahiyyətlərinin icrası üçün səfər etdikləri və ya tranzit olaraq keçdikləri ölkədə əcnəbi kimi qeydiyyata alınmaqdan azad edilmə. 3 Vəzifə səlahiyyətlərinin icrası məqsədilə edilən səfərlər zamanı GREVİO-nun və ölkələr səfər edən nümayəndə heyətlərinin digər üzvlərinə gömrük və mübadilə yoxlamalarında müvəqqəti rəsmi səfərdə olan xarici dövlət nümayəndələri üçün yaradılan eyni imkanlar yaradılacaq. 4 GREVİO və ölkələrə səfər edən nümayəndə heyətlərinin digər üzvləri tərəfindən həyata keçirilən Konvensiyanın icrasının qiymətləndirilməsi ilə əlaqədar sənədlər GREVİO-nun fəaliyyəti ilə əlaqədar olduğu üçün toxunulmaz qalacaq. GREVİO-nun rəsmi yazışmalarına və ya GREVİO üzvlərinin və ölkələrə səfər edən nümayəndə heyətlərinin digər üzvlərinin rəsmi kommunikasiyaları dayandırılmayacaq və onlara senzura tətbiq edilməyəcək. 5 GREVİO üzvləri və ölkələrə səfər edən nümayəndə heyətlərinin digər üzvləri üçün öhdəliklərinin icrası zamanı söz azadlığı və tam müstəqillik təmin etmək üçün əlaqədar şəxslərin artıq bu cür vəzifə öhdəliklərinin icrasında iştirak etməməsinə baxmayaraq, söylənən və yazılan sözlərə və edilən hərəkətlərə görə hüquqi proseslərdə toxunulmazlıq saxlanacaq. 6 Üstünlüklər və siyasi toxunulmazlıq şəxsi mənafe üçün deyil, GREVİO-nun maraqları çərçivəsində vəzifələrinin müstəqil şəkildə icrasını təmin etmək məqsədilə bu əlavənin 1-ci bəndində qeyd edilən şəxslərə verilir. Bu əlavənin 1-ci bəndində nəzərdə tutulan şəxslərin toxunulmazlıqları onların ədalətin bərqərar olmasına mane olduğu düşünülərsə və GREVİO-nun maraqlarına xələl yetirilməzsə Avropa Şurası Baş Katibi tərəfindən ləğv ediləcək.