Elm tərifində deyilibdir

Elm tərifində deyilibdir (1903) Müəllif: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə

Mənbə: “Şərqi-rus” qəzeti. №20. 18 may 1903. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Əsərləri - I cild (PDF) (az.). 1 may 2024 tarixində arxivləşdirilib (PDF).

MÜXƏMMƏS

Aç qulağını bir eşit bu sözlərin ey bül füzul,^[1]
Elmə rağib^[2] olgilən qafildilər küllən cühul^[3].
Hər nə var dünyada bil ki, elmilən olmuş hüsul^[4],
Fəzli elmi bilgilən şərilə olmuşdur qəbul,
Olmasın qafil xəlayiq^[5] eyləyib Quran nüzul^[6].

Bu təriqətdə nə qədri çəkdi zəhmət Müstəfa^[7],
Söylədi əlelmü-elmani və fis-sin bərməla^[8].
Hər necə cövr etdilər edmüb olara iqtifa^[9],
Hökm edərdi hökmü kim, hökm eyləyib ani xuda,
Olmasın qafil xəlayiq eyləyib Quran nüzul.

Elmilən bir vəqti də mənsur^[10] olub islamiyan,
Nüsrəti-islama^[11] eylərdi təəccüb bu cahan.
Bu zamanda azdı dünya içrə islami sayan,
Düşmənidir qafilin ol^[12] xudayi-laməkan.
Olmasın qafil xəlayiq eyləyib Quran nüzul.

Öyrən elmi ləhdəcən tapşırmış ol fəxri-ənam,
Mərdüzən alim olsun gərək deyibdir ol imam.
Elm elindir hər nə var biz müxtəsər qıldıq kəlam,
Dustudari-əhl-elm olmuş bilin rəbbül-ənam.
Olmasın qafil xəlayiq eyləyib Quran nüzul.

Sözlük

1. ey bül füzul – ey füzulun atası (füzul - uzun danışma)
   
2. rağib – rəğbət göstərən
3. cühul – cahil
4. hüsul – hasil olma, ələgəlmə
5. xəlayiq – yaradılan
6. nüzul – göydən yerə enmə, nazil olma
7. Müstəfa – Məhəmməd peyğəmbərin ləqəblərindən biri
8. bərməla – aşkar, aydın, göz qarşısında
   
9. iqtifa – arxasınca getmə
10. mənsur – üstün
11. Nüsrəti-islama – islamın qələbəsinə
12. ol – "o" əvəzliyinin arxaik forması