Ya mən əhatə elmükəl-əşya’ə külləha

←Qəd ənarəl-eşqə-lil-üşşaqi minhacəl-hüda

Ya mən əhatə elmükəl-əşya’ə külləha Müəllif: Məhəmməd Füzuli Tərcümə edən: Hüseyn Cəlilov

Ya Rəb, həmişə lütfünü et rəhnüma mana→

Ya mən əhatə elmükəl-əşya’ə külləha,^[1]
Nə ibtida sənə mütəsəvvir, nə intəha.^[2][3]

Kim versə can yolunda, bulur xaki-məqdəmin.^[4]
Guya ki, xaki-rahinədir nəqdi-can bəha.^[5]

Sənsən qılan məzahiri-ümmidü bim, edib^[6]
Musanı elm gənci, əsasini əjdəha.^[7]

Səndən bulubdur Əhmədi-mürsəl məqami-qürb,^[8]
Təhsini-“Ya’vü “sin” ilə təşrifi-“Ta”vü “ha”.^[9]

Yə’qubdə nişaneyi-şövqin qəmü ələm,^[10]
Yusifdə nəş’əyi-nəzərin bəhcətü bəha.^[11]

Bulmazdı, qəhrin açmasa xani-siyasətin,
“Həl min məzid” löqməsinə duzəx iştəha.^[12][13][14]

Ya rəb, bəlayi-qeydə Füzuli əsirdir,^[15]
Ol bidili bu dami-küdurətdən et rəha.^[16][17]

Qeydlər

1. Ey elmi bütün şeyləri əhatə edən.
2. Səni nə ibtidada(Əvvəldə), nə də intəhada(Axırda) təsəvvürə gətirmək mümkündür.
3. Əbədi olan Allahı fani olan bir məxluq düşünə bilməz, təsəvvür edə bilməz. O səbəbdəndir ki, Qurani-Kərimdə də Cənnət haqqında yetəri qədər məlumat yoxdur. Onun yerinə isə belə bir ayə vardır: "O sizin əqlinizin təsəvvrünə gəlməyəcək qədər gözəldir". Yəni bizləri Yaradan Allah bilir ki, biz onu düşünüb, təsəvvürə gətirə bilmərik.
4. Kim yolunda can versə, sənin ayağının tozunu tapar.
5. Guya ki, sənin yolunun tozunun qiyməti bir candır.
6. Sənsən qorxudaraq ümid verən.
7. Necə ki, Musanı elm xəzinəsi etmişdin, əsasını isə əjdəha.
8. Əhməd(Məhəmməd Peyğəmbər) yaxınlıq məqamını səndən tapdı.
9. Ya və sin sözlərinin təhsini(alqışlaması, tərifi) və Ta və ha sözlərinin təşrifi ilə.
10. Yaqubda şövqünün nişanəsi qəm-kədər idi
11. Yusifdə nəzərinin xoşbəxtliyi gözəllik idi
12. Əgər cəhənnəm ədalət süfrəsinin qəzəbini açmasa "Həl min məzid" loxmasını yeməyə iştəhası olmazdı.
13. "Həl min məzid" sözü Qurani-kərimin ayəsidir: "Biz o gün cəhənnəmə deyəcik: "Doydun mu?". Cəhənnəm isə cavab verəcək: "Yenə var mı?"
14. Qaf surəsi, Ayə 30
15. Füzuli qorxu içində əsirdir.
16. Ya Rəbb, o bidili(ürəksizi) bu zülmət, qaranlıq tələsindən azad et.
17. Həqiqi nur fani olan bir şeydə ( Məsələn bu dünyada) ola bilməz. Nur və səna sadəcə bəqa, daimi olan bir şeyə xasdır. Küdurət sözü bu dünyaya nişanədir.