Müəllif:Xaqani Şirvani
| ←Ş hərfi ilə müəlliflər | Xaqani Şirvani (1126–1199) |
 Həmçinin baxın: Bioqrafiyası • Şəkilləri • XII əsr Azərbaycan şairi
|
.JPG)
Şeirləri
[redaktə]- Anası haqqında
- Atasından şikayət
- Gənclərə nəsihət
- Həbs edildiyi barədə vəzirə məktub
- "Həbsiyyə"dən
- Savalan dağının tərifi
Həbsiyyələri
[redaktə]- Həbsdən şikayət
- Həbsdən şikayət və azad olması üçün Rum qeysərindən xahiş
- Ruhum bu can mülkünü tərk edib gedən kimi
- Həbs edildiyi barədə vəzirə məktub
- Qəlbə təsir etsə əgər qüssə, qəm
- Xaqani qürbətə basalı ayaq
- Qucaqlayıb dizimi səbrlə səhərlərdə
Qəzəlləri
[redaktə]- Bu göylər şahının lütfü mənə sayə salıb əlan
- Könlüm çıxıb gedibdir, bilməm nə cur bəla var
- Hanı bir yel apara könlü gülüstanə tərəf
- Hədisi-tövbəni at bir kənara, badə gətir!
- Ay nə lazım, sən kimi məhru kifayətdir mənə
- Can bəxş edərəm cana gər ləblə şəkər versən
- Bax, yenidən bu könül dərdin ilə yar olub
- Səndən, gözəlim, özgə kəsdə nəzərim yoxdur
- Bildim ki, bu nazından bir ləhzə dayanmazsan
- Xəcil etmiş üzün, gözəl, qəməri
- Ver daşını,şövq ilə cana dilə!
- İsminin zikrində dastan tapmışam
- Qəlbim kimi odludur dəhanım
- Nə afət olmusan, ən xırda dərdin hicrandır
- Ya vəslin üçün nişan gərəkdir
- Canım nə qədər var, mənə canan, sən olarsan
- Getdikcə bu eşqin mərəzi pürxətər oldu
- Məhəbbət bir bəladır ki, yoxdur onun dərmanı
- Ey aydan, pəridən gözəl nazənin
Qəsidələr
[redaktə]Fəxriyyələri
[redaktə]- Mənim könlüm müəllimdir, dizim üstü dəbistanı
- Özünü tərif və paxılları məzəmmət
- Kinayə edib, söylədin, Xaqani
- Böyük şair mənəm, məna süfrəsi də mənimkidir
- Zaman başa vuranda Sənainin dövrünü
- Dodağım saxsı, üzüm torpağa dönmüş, canım
- Xaqaniyəm, yer üzünə yayılmışdır şöhrətim
- İyirmi yaşdan azsa da sinnim, mənimtək bir cavan
- Dəvatımın üzü sadə, içi dərin dəryadır
- Paxılları məzəmmət
- Əqlə ağır yük daşıdan mənim könlüm, bəyanımdı
Mədhiyyələri
[redaktə]- Əmisi Kafiyəddinin tərifi
- Baklan səddini bağlatdırdığı üçün Şirvanşah Mənuçöhrün tərifi
- Şirvanşah Mənuçöhr ibn Firidunun tərifi
- Xoş halına saqilərin, gördükdə xəndan sübhü, bax!
- Bayram yetişdi, sübh ikən mey müjdəsi aldı xumar
- Müvəffəqəddin Əbdülqəffarın tərifi
- Qiyasəddin Məhəmməd ibn Məlikşahın tərifi
- Şirvanşah Mənuçöhrün tərifi və onun oğlu Axsitandan şikayət
- Şirvanşah Mənuçöhrün tərifi
- Bu qəsidə quşların söhbəti adlanır
- Öz ustadı Bəhaəddin Səid ibn Əhmədi mədh
- Şeyxül-İslam Nəsirəddin İbrahimin mədhi
- Xoy müftisi Rüknəddini, Rey alimi Rüknəddini və Tacəddin ibn Əminəddini mədh
- Qazilər qazisi Sədrəddin Əhmşadı mədh
- Baklan səddini bağlatdığı üçün xaqan Mənuçöhrə xitab
Qitələr
[redaktə]Məmmədağa Soltanın tərcüməsi
[redaktə]- "Yar"ı "Mar" hesab et, bətərdir, çünki
- Arxında su yoxsa, qorxma, Xaqani
- Ata köçüb getsə bir gün dünyadan
- Bilikli olmağın zərərdir sənə
- Bir cücəni sürət ilə qovlayırdı bir uşaq
- Bu bəndən Xaqani üzr istər səndən
- Bu dünyanın sərvəriyəm, təbim mənim rəvandır
- Cəfadır, etmə mənə sən bele xitab soyuq
- Çoxdan vardı ürəyimdə Xorasanın arzusu
- Dedin ki, heç kəsə baş əymə əsla
- Deyək ki, qəlbimiz təmiz deyildir
- Dosta yaxşılıq olmuş əzəl gündən niyyətim
- Dövlət yeni, padşah yeni, vəziri də yenidir
- Əgər sən bilməsən, Ütarid bilir yəqin
- Əgər səndən aşağıda oturmuşsa Xaqani
- Eşşəyini hər kim salsa çirkabına şəhvətin
- Ey ədalət bağçası Bagdad, əhsən, mərhəba
- Ey Xaqani, Bağdadda gəzmə vəfalı insan
- Ey Xaqani, başına kül, öz qanına qərq ol, ağla
- Ey Xaqani, kim yerişdə yamsılasa səni, bil
- Ey Xaqani, könül vermə gücü artan dostuna
- Ey Xaqani, nalə etmə belə ürək dərdindən
- Ey Xaqani, pay ummaqda getdi abırın, həyan
- Ey Xaqani, sən şahların xidmətindən uzaqlaş
- Ey Xaqani, yaxşı bax yaradanın sirrinə
- Fələk yaxşı bilir: nəzmü nəsrdə
- Gecə göç əzmi ilə ayrılanda Şirvandan
- Gənclik bir qızıldır, ömrün əlindən
- Hər gecə göylərin yüksək qatına
- Hər kimi qudurtsa dövləti, varı
- Hicrətin beş yüz ili dövri-kəmal olmuş yəqin
- İlahi, hər dərdim sənə bəllidir
- İnanmazdım ki, dağ dağa qovuşar
- Kasıb rahat yaşayanda, əzab çəkər varlılar
- Kərəmlə vəfanın işığı söndü
- Kərimləri medh edirəm, nə üçün də etməyim
- Kim əldə böyüksə, adlanar imam
- Kimsə söz atdı ki, Xaqani artıq
- Mən dərya könüllü Xaqaniyəm ki
- Mən ki Xaqaniyəm, iki cahandan
- Mən o Xaqaniyəm ki, bu dünyanı
- Mənim pisliyimə danışmış xacə
- Mənuçöhr Salardan soruşdu bir gün
- O qarayanızdır, mən ağ saçlıyam
- Olsaydı Fərhadın qeyrəti əgər
- Ona on qızıldır doğru sözlərim
- Qorxum budur, aləmə düşər səs
- Qoşub şəhvət ardınca, ömrümü bada vermə
- Qürbətdə ürəkdən nalə edərsəm
- Rahatlıq axtarma sən, ey Xaqani
- Rütbəm mənim hümmətimlə uyğun deyil əzəldən
- Şadlıqda – qəflətdən, dərddə - ağıldan
- Şahım, iki cürə narahatam mən
- Şahların sarayı bir dənizdir ki
- Sən bir ilan sifətlisən, daim şəkər yeyirsən
- Sən fəqirə bircə dirhəm verərkən, ey Xaqani
- Sən qara torpağa su versən əgər
- Sən qiymətli gövhər ikən, qəvvas kimi baş vurub
- Sən yaxşı adamsan, Xaqani, ancaq
- Soruşdun ki, ürəyində rəğbət yoxdur şahlara
- Var-dövlət istədim dünyada, ancaq
- Xaqani çəkildi üzlət evinə
- Xaqani dərdlidir arvad əlindən
- Xaqani Xaqanla oturan zaman
- Xaqani! Zəmanə pis zəmanədir
- Xaqani, dövlətin ağacındakı
- Xaqani, haqqlısan nalə etməkdə
- Xaqani, sən bilik xəzinəsisən
- Xaqani, üç şeydən gözəl, de, nə var
- Xaqanidən yuxanda oturdunsa, nə olar
- Xaqaninin bu dünyada dörd şey gəlir xoşuna
- Xəlifə deyir ki, dəbirim olsun
- Xəzinə versələr mən Xaqaniyə
- Yolunda nə əzab çəkərsəm, xoşdur
- Yoxdur bir şey dünyada nadir olsun vəfadan
- Zəmanə əhlindən göstər, o kimdir
M.Mübarizin tərcüməsi
[redaktə]- Asudə olsaydım əgər bircə an
- Bağdadın çox yaxşı bal paldası var
- Başçıları razı salıb, xalqın dadına çatan
- Dedilər ki, saqqalına əcəb yaxıbsan həna
- Dərdim azalsın deyə, qoyun yanıma dərman
- Eşqin əzablarından sənə şikayətim var
- İmadəddin pak ruhumun sazıdır, onunla mən
- Könül, yorma məni, sakit ol bir az
- Məclisləri, məhzərləri döndərirəm gülşənə
- Mən kiçik bir şairəm, susdurulmuş, əzilmiş
- Mübarəkdir Novruzun, ey ümmətlərə sərvər
- Müsabiqə aparırkən, məni məndən soruşsan
- O pak insanı mədh etdim, İraqda şanlı sultandır
- Paklığıyla nəzərimdə cilvələndi o afət
- Qəzvin cənnət qapısıdır, İdrisi o cənnətin
- Qiyamətdə haqq yanında peyğəmbərdən savayı
- Reyi cənnət görən ac müsafırlər
- Şerin gözəl fikirləri qanadında uçuram
- Sevgilimlə qədəh tutub mey içirdik, nagahan
- Təbriz tərəfdədir Qafın qülləsi
- Xaqanlığa yaxınsa da mənim əsil nəsəbim
- Yəməndə hər qıza baxdım, dedim ki, ceyrandır
- Yüksəlişçün oldu mənə səma İraq torpağı
- Zaman keçdi, kamal qaldı gözü yerə dikilmiş
Rübailər
[redaktə]- Rübailər/Xaqani Şirvani/Məmmədağa Soltanın tərcüməsində
- Rübailər/Xaqani Şirvani/Xəlil Yusiflinin tərcüməsində
- Rübailər/Xaqani Şirvani/Maarif Soltanın tərcüməsində
Xarici keçidlər
[redaktə]- Xaqani Şirvani. Seçilmiş əsərləri. Bakı, "Lider nəşriyyat", 2004. 672 səh.