Müəllif:Mirzə Ələkbər Sabir
| ←M hərfi ilə müəlliflər | Mirzə Ələkbər Sabir (1862–1911) |
 Həmçinin baxın: Bioqrafiyası • Sitatları XIX-XX əsr Azərbaycan şairi
|
Şeirlər
[redaktə]- Ax!..Necə kef çəkməli əyyam idi
- Ay can, ay can!
- Aldanmaram ki, doğrudur ayinin ay, ey əmu!
- Amma, millət a!
- Analar bəzəyi (Bəzək, bəzək ki, deyirlər, cəvahirat deyil)
- Arzu (Mirzə Ələkbər Sabir)
- Adəmi adəm eyləyən parədir
- Bakıda bir kənddə mühavirə
- Bənzətmə
- Bəzi yerlərdə təsadüf olunur aşa, ətə
- Bir bölük boşboğazıq, heyvərəlik adətimiz
- Bir bəhanə əldə ünvan etməli bundan sora
- Bir cibimdə əskinasım
- Bir dəstə gül
- Bir gül
- Bimərhəmət əyanlarına şükr, xudaya!
- Bizə nə?
- Cütçü
- Bura say
- Çatlayır, Xanbacı, qəmdən ürəyim
- Daş qəlbli insanları neylərdin, İlahi?!
- Doğrudan da, Məmdəli, qeyrət həlal olsun sənə!
- Dərda ki, razi-pünhan, xahəd şod aşikara
- Ey fələk zülmün əyandır
- Eylə bilirdim ki, dəxi sübh olub
- Əhvalpürsanlıq, yaxud qonuşma
- Ənin
- Əkinçi
- Xaqani (Mirzə Ələkbər Sabir)
- Fəxriyyə
- Fəhlə, özünü sən də bir insanmı sanırsan?!
- Fisincan
- Gər istəsən ki, fitneyi-aləm oyanmasın
- İstəsən könlüm kimi zülfün pərişan olmasın
- İstiqbal bizimdir
- Hamısın tapa bilirəm, birin tapa bilmirəm
- Həvəs
- Hörümçək və ipək qurdu
- Kuyini xunabeyi-çeşmimlə nəmnak eylərəm
- Qorxuram
- Qoyma, gəldi!
- Qoyma gələ, saqiya, zahidi meyxanəyə
- Məftuni-səri-zülfüne qüllab gərəkməz
- Mən belə esrarı qana bilmirəm
- Müxtəlif parçalar
- Neyliyim, ey vay! Bu urus başdılar
- Növhə (Mirzə Ələkbər Sabir)
- Rədd ol qapıdan, ağlama zar-zar, dilənçi!
- Rəhgüzari-məxluqatda bir möhtaci-məsarif
- Ölüb əəə!
- Səbr eylə (Mirzə Ələkbər Sabir)
- Sən piri-cəhandidəsən, ey Seyyidi-sərkar
- Sərü hər muydə min aşiqi nalanın var
- Son misraları
- Söz (Mirzə Ələkbər Sabir)
- Sual-cavab
- "Şair"lərimizə nəzirə
- Şəkibai
- Şikayət
- Təbaət
- Təbib ilə xəstə
- Tömeyi-nəhar
- Töhmət edir qəzetçilər, - məşəri-nası bir belə
- Uşaq və buz
- Uşaq və pul
- Uşaqdır
- Ürəfa marşı
- Vəz etdiyin inandı, sən amma inanmadın!
- Viranə Şəmaxidə mənə gənc tapılmaz
- Yalançı çoban
- Səttarxana
- Zahida, gəl soyunaq bir kərə paltarımızı
Satiraları
[redaktə]1906-cı il
[redaktə]- Adətimiz daş idi dəva günü
- Ah eylədiyim nəşeyi-qəlyanın üçündür
- Ata nəsihəti ("Bəsdir, ey ogul, boş yerə bu elmə çalısma")
- Bakı fəhlələrinə ("Bu çərxi-fələk tərsinə dövran edir imdi")
- Bakı pəhləvanlarına
- Barişnalara dair
- Bilməm nə görürdür bizim oğlan oxumaqdan?!
- Bir məclisdə on iki kişinin söhbəti
- Cavablar cavabı ("Elm ayineyi-surəti-hal idi nədən bəs?")
- Cəhd eylə, sən ancaq nəzəri-xəlqdə pak ol
- Etdi bu fələk hər kəsə bir tövr yamanlıq
- Əl’əman, sərkəs olub...
- Hər nə versən, ver
- "Həyat"ın "Gop-gop"una cavab ("Bu tifl ki, nuri-bəsərü sireyi-candır")
- Küpəgirən qarının qızlara nəsihəti ("Qarı nənənin sözlərini sanma cərəndir")
- Qocalıqdan şikayət ("Əfsus qocaldım, agacım düsdü əlimdən")
- Qoyma, gəldi!
- Mahi-Kən’anın batıb, ey piri-Kən’an, qəm yemə!
- Mən bilməz idim bəxtdə bu nikbət olurmuş
- Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!
- Ol gün ki, sənə xaliq edər lütf bir övlad
- Oxutmuram, əl çəkin!
- Tərpənmə amandır bala, qəflətdən ayılma
- Təhsili-elm ("Təhsili-ülum etmə ki, elm afəti-candır")
- Uşaqlara
1907-ci il
[redaktə]- Eylə bilirdim ki, dəxi sübh olub
- Ey fələk, zülmün əyandır
- Nolur şirinməzaq etsə məni həlvayi-hürriyyət
- Nəfsin qərəzi, əqlin mərəzi
- Ey əzizim, xələfim
- Xəsisin heyfi, varisin keyfi
- Səradan bir dəli şeytan deyər: insanlar, insanlar!
- Amalımız, əfkarımız ifnayi-vətəndir
- Sərhesab
- Ağlaşma ("Nə rəvadır əğniyalər baxa ac qalanə, ya rəb!")
- Tö’meyi-nəhar
- Vay, vay! Nə yaman müşgülə düşdü işim, Allah!
- Övradımız, əzkarımız əfsaneyi-zəndir
- Hə, de görüm, nə oldu bəs, ay balam, iddəaların?
- Eyki guyi şərəfi-nəfs be ədləstü be cud
- Fə’lə, özünü sən də bir insanmı sanırsan?!
- Təni-adəmi şərifəst be nani-adəmiyyət
- Naəhl olana mətləbi andırmaq olurmu?!
- Pah atonnan, nə ağır yatdı bu oğlan, ölübə!
- Təraneyi-əsilanə
- Leyli-Məcnun ("Ey dövlətimin zəvalı oğlum!")
- Məzlumluq edib başlama fəryadə, əkinçi!
- Əlminnətü-lillah ki, "Dəbistan" da qapandı!
- Uçitellər
- Vəqta ki, qopur bir evdə matəm
- Fəxriyyə ("Hərçənd əsirani-qüyudati-zəmanız")
- Qorxuram ("Payi-piyadə düşürəm çöllərə")
- Bə’zi yerlərdə təsadüf olunur aşa, ətə!
- Mən belə əsrari qana bilmirəm
- Müəllimlər siyezdi
- Çapma atını, girmə bu meydanə, a Molla!
- İki cavablara bir cavab
- Soldumu gülzarın, ey Faiqi-Ne’man pəsər
- Ey on ki, ülumi-mədənidən xəbərin var
- Sual-cavab ("– Görmə! – Baş üstə, yumaram gözlərim")
- İftardan bir göftar, ya məcmüədən bir löqmə
- Bimərhəmət ə’yanlarına şükr, xudaya!
- Məktub ("Molla dayı, etmə şərarət belə")
- Töhmət edir qəzetçilər, – məş’əri-nası bir belə!
1908-ci il
[redaktə]- Daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?!
- Sual-cavab (" – Şəhri-mə’lumunuzun vəz’ü qərarı necədir?")
- Səbir ("Ta gəlirik biz də bir az anlayaq")
- Fisincan ("Sanma əzdikcə fələk bizləri viranlıq olur")
- Aldanmaram ki, doğrudur ayinin, ey əmu!
- Bizə nə?! ("Gər bu il xəlqi təbah etdi giranlıq, bizə nə?!")
- Barakallah ("Sən beləsənmiş, balam, ay barakallah sənə!"
- Olmur, olmasın! ("Ata: Kuçədə tullan, ey oğul, sənətin olmur, olmasın!"
- Madam ki, hamiyani-zülmət
- Məsləhət ("Ağrın alım, ay Məşədi Sijimqulu")
- Şirvan ("Şe’rimi, Molla dayı, zənbilə salsan, mənə nə?!")
- Bir cibimdə əskinasım, bir cibimdə ağ mənat
- Ay haray! ("Ay haray, bir neçə şair, neçə şair kimilər")
- Doğru ("Doğru deyən olsaydı yalançı usanardı")
- Dilbər ("Ey dilbəranə tərzdə cövlan edən cocuq!")
- Bəxtəvər ("Oğlumuz, ay Xansənəm, bir yekə pəlvan imiş!")
- Üç arvad ("Ax, bu uşaqlar necə bədzatdılar!")
- Səbr elə ("Etsə də aləm hamısı zəlzələ")
- Ay nənə, bir qırmızı saqqal kişi!
- Şikayət ("A kişi, bundan əzəl xəlqdə hörmət var idi")
- Gavur qızı ("Bilməm nə çarə eyləyim, ay Molla Nəsrəddin!")
- Osmanlılar, aldanmayın, Allahı sevərsiz!
- Mən şahi-qəvişövkətəm, Iran özümündür!
- Qoyma, gəldi! ("Xandostu, amandı, qoyma gəldi!")
- Uşaqdır ("Ay başı daşdı kişi, dinmə, uşaqdır uşağım!")
- İstiqbalımız lağlağdır
- Cavan ("Eyvanımız ucadır")
- Ax!.. ("Ax!.. necə kef çəkməli əyyam idi")
- Açıldıqca sənin sübhün, mənim də hörmətim artır
- Nəsihət ("Ey xacə, çalış surəti-zahirdə qəşəng ol!")
- Mahi-rəməzandır, yenə meydan da bizimdir!
- Bu boyda!.. ("Nədir olur bu cocuqlar əyan bu boyda, bu boyda?")
- Qabla dəxi marfaşını, Mir Haşım!
- Mənim tək ("Səd şükr ki, yox indi bu saətdə mənim tək")
- Kişi ("Durma, yıxıl yat hələ, Fahrat kişi!")
- Zahida, gəl soyunaq bir kərə paltarımızı
1909-cu il
[redaktə]- Şahnamə ("Şəhim, tacidarım, qəvi şövkətim!")
- Arzu ("Nə dərs olaydı, nə məktəb, nə elmü sən’ət olaydı!")
- Tapmacanın tə’biri (Nə lap kiçik, nə çox da çox iridir")
- Bir bəhanə əldə ünvan etməli bundan sora!
- Qəmü möhnət füzun oldu
- İstiqbal bizimdir ("Yetər, canım, çəkil get, etmə çox təbxiri-hürriyyət!")
- Neyliyim, ey vay! bu urus başdılar
- Çatlayır, Xanbacı, qəmdən ürəyim
- Mənimki belə düşdü! ("Qəm rahnümun oldu, mənimki belə düşdü!")
- Vah!.. bu imiş dərsi-üsuli-cədid?!
- Satıram ("Moldayı, salmadı el dil boğaza…")
- Neçin verməyir? ("Bircə bu məşrutəni şah neçin verməyir?")
- Doğrudan da, Məmdəli, qeyrət həlal olsun sənə!
- Nədir, aya, yenə üsyanları iranlıların?
- Ey annın ay, üzün günəş, ey qaşların kəman!
- "Gülüstan"-i-Sə’didən bir hekayeyi-mənzuməyə bənzətmə ("Yeki porsid əz on şəh geştə fərzənd")
- Bura say! ("Cəmaət: Zilli-Sultan, bura say döydürüb aldıqlarını!")
- Füzuliyə bənzətmə ("Məndə ar olsaydı ölmək ixtiyar etməzmidim?")
- Vaiz, qələm əhlin niyə təhqir eləyirsən?
- Yaşamaq istər isək sırf əvam olmalıyız!
- Adəmi adəm eyləyən paradır
- Vermirəm a!.. ("Mən ölüm, Molla, bizim Xankişinin qanına bax")
- Canın çıxsın! ("Canın çıxsın gözündən qanmayaydın!")
- Yox, yazmaram! ("Molla dayı, çox bərk daşır qazanın!..")
1910-cu il
[redaktə]- Zahid ölməkdən qabaq məqsudinə çatmaq dilər
- Kim nə deyər bizdə olan qeyrətə?!
- Qocalar marşı ("Bir qocayam çaq nər kimi yaşaram")
- Ürəfa marşı ("Inteligentik, gəzərik naz ilə")
- Pula təvəccöh ("Nuri-çeşmanımmısan, ey pul, ya canımmısan")
- Təşəkkür ("Mollalar, taleimiz oldu əcəb yar bu gün!")
- Millət şərqisi ("Qeyrət edib çalışdın, düşdün qabağa, millət!")
- Giley yaxud umu-küsü ("Get-gedə, "Zənbur" ağa, sən də çaşırsan deyəsən?!")
- Altmış illik ömrüm oldu səndə bərbad, Ərdəbil!
- Ey vay ki, heysiyyəti-millət götürüldü!
- Əhvalpürsanlıq yaxud qonuşma ("– Nə xəbər var, məşədi?")
- Rədd ol qapıdan, ağlama zar-zar, dilənçi!
- Və’z etdiyin inandı, sən amma inanmadın!
- Bir bölük boşboğazıq, heyvərəlik adətimiz
- Oxutmuram, əl çəkin!
- Asudəlik bu saət yerdən göyə cəhanda
- Bəlayi-fəqrə düşdün, razı ol, biçarə, səbr eylə!
- Sonya, ey dilbəri-pakizə əda!
- Neçin məktəbə rəğbətim olmayır?
- Qaç, at basdı! ("Qaç, oğlan! Qaç, at basdı! millət gəlir!")
- Görüncə şəxs bir ərbabi-sərvətin üzünü
- Dindirir əsr bizi, – dinməyiriz
- Əksimə ("Zahidin əksimə düşcək nəzəri-xudbini")
- Əhli-İranda, pah oğlan, yenə hümmət görünür!
- Dün cəhənnəm vəsfini zahiddən eylərdim sual
- Kürd çaldıqca boru çingənə oynar, derlər
- Yıldırımlar yağsa göydən titrəməz ruhum mənim
- Bizi aldatma, xacə, hər sözünə
- Şanlı gördükcə məni sanki edir qövr fələk
- Arif çalışır ki, millət azad olsun
- Dün yatıb Mir Haşımı rö’yadə gördüm, söylədim
- Deyir ("Oylə səngindir ki, əsqali-təəssübdən yüküm")
- Yatmısan, Molla əmu, gürcülər içrə hələ sən!
- Tapdım!.. ("Qoy sağ olsun başımız, düşməsin əsla ayağa")
- Hankı alçaq bir əlin qeyd etdiyi xətdir о ki
- – Yoldaşım, yatmışmısan?
- Başqa millətdən hüququn almaq üçün hər zaman
- Dün oxurkən bir müdiri-məktəbin məktubunu
- Mürtəce xadimlərim, ha indi xidmət vəqtidir!
- Bir dəstə gül ("Iranlı deyir ki, ədl ilə dad olsun")
- Əlhəzər, qoyma baxa əksimə zahid ki, onun
- Qəztələr tövqifini yalnız Sipəhdar əkməyir
- Sanma bir məsləki tə’qiblə möhkəm qalaram
- Dün bir eşşəkxisal insanə
- Bakıda bir kənddə mühavirə ("Kəndçi: Denilir "elm oxuyun" sözləri hər anda bizə")
- Cənnətdəki huriləri, qılmanları Allah
- Kimdir arif? – deyə sordum, dedilər əsrə görə
- Oğlunun vasiteyi-xilqəti olmaqla fəqət
- Deyirdik bir zəmanlar biz kəmali-fəxrü hümmətlə
- Mütləqiyyətdə əbd şəklində
- Bir müdirin ki, keçməyə qoluna
- Bir gül ("Vaiz ki, çıxar minbərə, hey püflər odu")
- Ay can! ay can! ("Düşdü bütün qəzetlər hörmətdən, ay can! ay can!..)
- Amma, millət a!.. ("Moldayı, gördün nə iqdam etdi?! Amma millət a!..")
- Sipəhdar deyir ki ("Arşimed: "Bir nöqtə bulsaydım ona bil’istinad")
- Hüseyn Kəmal deyir ki ("Tə’nü təhqirə təhəmmül edərəm mən, lakin")
- Rəməzan söhbəti. Bizim Hacı deyir ki ("Əl’əman artıq orucdan, əl’əman!")
- Oruc deyir ki ("Ey hacı, məndən şikayət eyləmə")
- "Səda"nın 162-ci nömrəsinə ("Şairəm, əsrimin ayinəsiyəm")
- Е’tila etdikcə, derlər, yüksəyə təyyarələr
- Kəndli deyir ki ("Bakıda nafiz ikən əllidən artıq üləma")
- Bakılı deyir ki ("Rəməzan eydinin icrasını hərçənd bizə")
- Şah dedi: – Ağlayıram, bəs ki, üzüm çirkindir
- İnteligentlər deyir ki ("Deyirik haləti-təhsildə: millət! millət!")
- Tərcüman deyir ki ("Be tə’mine lesane madər əz hər ku be Petpesburğ")
- İranlılar deyir ki ("Bunca qeyrət ki, biz etdik vətən uğrunda bu gün")
- Söylə, təqsiri nədir, tapdalayırsan yazığı?
- Millət deyir ki ("Inteligent ağalar, biz sizi çoxdan tanırıq…")
- Qlasnı seçkisini qoydu dum müzakirəyə
- Bakılılar deyirlər ki, ("Şamaxlılar kimi işsiz, kifayəsiz deyiliz")
- Dilənçi deyir ki ("Əl açıb sail olmağın xoşdur")
- Çox təəccüb edirəm tərzi-cədidə ki, onu
- Gərçi pərvaz etdi ayroplan dünən bir quş kimi
- Axşam olcaq uçeniklər hərə bir madmazelin
- Cümələrdə dükan açmaz bakılı
- Öymə nəsəbi, öyməyə şayistə həsəbdir
- Cəvankən fəqrdən etmə şikayət
- Oğrulardan da bədəxlaq qumarbazlardır
- Tap görüm!.. ("Həp kiçiklər kiçik ikən böyüyür")
- Mülki-Şirazə Zilli-Sultanın
- Mürtəcelər, sevinin, kişvəri-Iranə yenə
- Zilli-Sultana, amandır, verməyin İrana yol
- Onlar ki, edir hörmətü namusunu təqdis
- Saxtə bir xətti-xam ilə mənə kağız yazıb
- Hatifdən gələn bir nida deyir ki ("Görəsən Məmdəlinin yandığı əf’alı nədir?")
- Şurə gəlib şad olun, iranlılar!
- "Tərcümani-həqiqət" deyir ki ("Xəstəmiz Əbdülhəmid artıq sağaldı, səmridi")
- Haləti-məstliyində nə olur, ey əyyaş!
- Derlər, Iran günbəgündən xar olur, əlbəttə ki!
- Almaniya imperatoru Vilhelm deyir ki ("Möhtərəm iranlılar, sizdən təmənnamız budur")
- Eynüddövlənin iste’fasından dolayı bəstə girmək istəyən Tehran tacirani-qeyrətməndanələrinə ("Bəstə iqdam eyləyin, ey tacirani-mö’təbər!")
- Hatif deyir ki ("Bəs Şəmaxidə məktəbi-nisvan")
- "Osmanlıcadan tərcümə türkə" – bunu bilməm
- Şimdi hər millət edir nəfsini irfanə fəda
- Oylə qorxmam "biş"dən kim, qorxuram "cədvar"dən
- Bakıda Şamaxı yolundakı həbsxanənin qabağında oxunan növhədir ("Asta-asta, ey hacı, izhar olur xəlvətdəki")
- Səfil tacir deyir ki ("Bir neçə ildir ki, uyub işrətə")
- Tumanov izn alır ki, Şirvanə
- Övrət almaq, boşlamaq, övlada ad qoymaq kimi
- Dəryada qərq olan iranlıların yetim balalarına təsəlli ("İki yüz qərq olan iranlıların")
- Bəs deyilmiş bunca Mehdilər xüruci, indi də
- Qurban bayramı ("Bayram olcaq şövkətlilər, şanlılar")
- Ə. Qəmküsar bəradərimə cavab ("Təhvili-ibarət sözünü "tərcümə" qanmaq")
- Bildir ehyayi-Səmərqənd etdi İran taciri
- Şamaxıda ("Əsri-bistümdür, səhab altında qalmaz şəmsi-elm")
- Lam deyir ki ("Şeyxül-islamlərin, müftiyi-islamlərin")
- Gündə üç kağızı, beş kopyanı imza edərək
- İştə bir hey’əti-təhririyyə
- Qurulubdur yenə meydani-həyahayi-süxən
- Zahidlərə ("Aç dilini, yum gözünü, zahida")
1911-ci il
[redaktə]- Lə’nət sənə, ey cəhl, nə bidad ediyorsan!
- QAFIL YAŞAMAQDANSA GÖZƏL KARDIR ÖLMƏK
- NASİRÜLMÜLK BAKIDAN İRANA AZİM OLDUQDA
- ƏCDADINA ÇƏKDİ, PƏDƏRIN MÜTLƏQ UNUTDU
- MÜХABİRƏ
Məqalələri
[redaktə]Mirzə Ələkbər Sabir Hekayələri
[redaktə]Xarici keçidlər
[redaktə]- Mirzə Ələkbər Sabir. Hophopnamə — azadliq.org saytı. Yayımlanıb: 08.03.2011.